Arnavutluk’ta Osmanli Dönemi̇nde (Xv-Xvii. Yüzyillarda) Müslümanlar İle Hiri̇sti̇yanlarin Bi̇rli̇kte Yaşama Tecrübesi̇

Abstract

Dünyanın önde gelen dinlerinden olan İslâmiyet ve Hıristiyanlık, Arnavutluk
 bölgesinde birbiriyle ilk temaslarından itibaren bir arada yaşama imkânı
 bulmuştur. Osmanlı hâkimiyeti içerisinde olduğu XV-XVII. yüzyıllarda
 Arnavutların dinî inanç panoramasına bakıldığında Hıristiyan ve Müslüman nüfus
 oranının birbirine yakın bir görüntüye sahip olduğu görülmektedir. Özellikle
 Batı’da olmak üzere dünyanın farklı yerlerinde etnik, dinî, mezhepsel vb.
 nedenlerden dolayı meydana gelen çatışmalar sonucu binlerce kişinin hayatını
 kaybettiği o dönemde, Arnavutluk’ta yaşayan halk birbirine son derece saygı ve
 sevgi göstererek ve hoşgörüde bulunarak birlik ve beraberlik içerisinde
 yaşamıştır. Öyle ki birbirlerine acı ve mutlu günlerinde ziyarette bulunmaları,
 din adamları arasındaki samimi ilişkiler, verilen tımarı paylaşmaları, aynı
 ailede hem Hıristiyan hem de Müslüman kişilerin bulunması şeklindeki ticarî ve
 sosyo-kültürel ilişkiler adeta birbirini tamamlayan bir portreyi
 anımsatmaktadır.
 
 Dolayısıyla Arnavut diyarlarında görülen bu farklı dinlere inananlar
 arasındaki uyum ve hoşgörünün dünyaya örnek teşkil ettiği söylenebilir.

Osmanlı İdaresinde Arnavutluk’ta Görülen Kripto (Gizli) Hıristiyanlar Üzerine Genel Bir Değerlendirme

“…Ayrıca böyle bir durum, Arnavutların sahip olduğu "inançlar arası hoşgörüye örnek bir millet" tanımlamasına ters düşecektir. Dolayısıyla unutulmaması gerekir ki, bir Arnavut ailesinde Hıristiyan, Müslüman ve ateist kimselerin hiçbir dışlanma ve baskı olmadan mutlu bir şekilde bir arada yaşadığının örnekleri geçmişte ve şimdiki zamanda çoktur 70. Zefi, XVII.…”