Assessment of the mental status of chronic kidney patients

Abstract

Kronik böbrek hastalarının ruhsal durumlarının değerlendirilmesiK ronik hastalıklar içinde özel bir yeri olan kronik böbrek yetmezliği (KBY); kronik renal veya sistemik hastalıklara bağlı olarak böbrek fonksiyonlarının sürekli, yavaş yavaş ve geri dönüşümsüz olarak düşmesidir. Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) aşamasında bireyler; hemodiyaliz (HD), periton diyalizi (PD) ve transplantasyon tedavi seçeneklerinden biri ile yaşamlarını sürdürmek durumundadır. [1,2] Günümüzde, dünya çapında 2 milyondan fazla insan SDBY sebebiyle diyaliz tedavisi veya transplantasyon ile yaşamını idame ettirmektedir. [3] Ülkemizde ise, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneği ortak raporu (2017) verilerine göre, SDBY tedavisi alan hastaların; %76.12'sine HD, %4.71'ine PD ve %19.17'sine böbrek transplantasyonu uygulanmakta olup; 56 687 HD ve 3 508 PD hastası bulunmakta ve yine 2016 yılı sonu itibariyle 14 208 hasta, fonksiyone böbrek greftiyle yaşamını sürdürmektedir. [4] Ülkemizde ve dünyada SDBY tedavisinde en fazla HD uygulanmaktadır. [4,5] Amaç: Bu araştırma; kronik böbrek yetmezliği (KBY) hastalarının ruhsal durumlarının değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini, İstanbul'da bulunan bir eğitim araştırma hastanesinin "Nefroloji ve Hipertansiyon" biriminde yatarak veya ayaktan tedavi olan 800 KBY tanısı almış hasta oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise %95 güven, %90 güçle araştırma kriterlerine uyan 120 kronik böbrek hastası oluşturmuştur. Araştırma verileri; Ocak-Haziran 2007 tarihleri arasında araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan "Bilgi Formu" ve 53 maddeden oluşan Kısa Semptom Envanteri (KSE) ile toplanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların %52.5'i erkek, yaş ortalaması 55.61±17.40 yıl, ortalama tedavi görme süresi 85.31±81.04 aydır. Hastaların sosyodemografik özelliklerine göre; kadınların, sosyal güvencesi olmayanların, medeni durumu eşinden ayrılmış olanların, hastalıktan sonra aile ilişkileri zayıflayanların ruhsal belirti indekslerinde puan ortalamaları yüksek bulunmuş ve ruhsal belirti bölümlerinin en az birinde istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Hastalık süresince beden imajı ve benlik saygısı, hastalığa bağlı cinsel sorunlar, sosyal çevreden uzak kalma ve hastaneye bağımlı olma gibi sorunlardan etkilenenlerin ruhsal belirti indekslerinde puan ortalamaları yüksek bulunmuş ve çeşitli ruhsal belirtilerde istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunmuştur. Bununla birlikte; hastalığını kabullenmeyen, hastalığıyla ilgili bilgi almayan ve yalnızlık duygusu yaşayanların ruhsal belirtilerinde puan ortalamaları yüksek bulunmuştur. Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre; hemodiyaliz, periton diyalizi uygulanan veya diyaliz tedavisine başlamamış olan hastaların ruhsal belirtilerinde farklılık bulunmamıştır. Özellikle aile ve sosyal çevresinden zayıf destek alan, yalnızlık duyguları yaşayan ve sosyal güvencesi olmayan hastaların ruhsal belirtileri patolojik olarak değerlendirilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda; hastalara...