Athafnafólk í opinberri stefnumótun á óvissutímum: Hvernig hugmyndin um notendastýrða persónulega aðstoð varð að veruleika á Íslandi

Abstract

Athafnafólk í opinberri stefnumótun á óvissu tímum: Hvernig hugmyndin um notendastýrða persónulega aðstoð varð að veruleika á Íslandi Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir, dósent í opinberri stjórnsýslu við Stjórnmála fraeðideild Háskóla Íslands. ÚtdrátturÞessi rannsókn leitast við að útskýra tímamótaákvörðun í þjónustu við fatlað fólk á Íslandi. Opinber stefnumótun hefur löngum einkennst af haegfara breytingum, sem gerast í smáum skrefum. Stundum bregður þó svo við að meiriháttar breytingar verða og stefnumál, sem verið hefur baráttumál hagsmunahópa um margra ára skeið, ná fram að ganga. Dagskrárkenningar leitast við að útskýra meiriháttar stefnubreytingar með því m.a. að beina athyglinni að því hvernig og hvers vegna tiltekin málefni koma til kasta stjórnvalda á hverju tíma. Bandaríski stjórnmálafraeðingurinn, John W. Kingdon, setti fyrst fram kenningu sína um straumana þrjá og glugga taekifaeranna fyrir rúmum 30 árum. Nýlegar rannsóknir evrópskra stjórnmálafraeðinga halda því nú fram að nálgun Kingdons geti varpað ljósi á það hvernig það pólitíska kerfi sem stefnumótunin fer fram í virkar og hvernig hegðun og aðferðir þátttakenda í ferlinu hafa áhrif. Í þessari eigindlegu rannsókn er skoðað hvernig hugmyndin um notendastýrða persónulega aðstoð (NPA) varð að veruleika á Íslandi. Rannsóknin byggir á fyrirliggjandi gögnum og viðtölum við lykilfólk um þá framvindu mála sem leiddi til ákvörðunar um að innleiða NPA hér á landi. Rannsóknin lýsir því hvernig og undir hvaða kringumstaeðum NPA komst á dagskrá stjórnvalda. Niðurstöðurnar sýna hvernig breytingar á verkaskiptingu milli ríkis og sveitarfélaga gáfu taekifaeri