Atıf Analizi: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü Tezlerinde Atıf Yapılan Kaynaklar

Abstract

Bibliyometri, yayınların ya da belgelerin yazar, konu, yayın bilgisi, atıf yapılan kaynaklar, vb. gibi belirli özelliklerinin niceliksel olarak analizi ile ilgilenir. Elde edilen bibliyometrik verilere dayanarak çeşitli disiplinlerde bilimsel iletişim sürecinin nasıl gerçeklefltiği araştırılabilir. Bu araştırmada Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümünde 1974-2002 yılları arasında yapılan 100 adet yüksek lisans ve doktora tezi bibliyometrik özellikleri açısından incelenmektedir. Bölümde yapılan tezler ortalama 171 sayfa uzunluğundadır. Tezlerdeki ortalama atıf sayısı ise 70’tir. Doktora tezleri ortalama 275 sayfa, yüksek lisans tezleriyse 142 sayfa uzunluğundadır. Doktora tezlerindeki ortalama atıf sayısı (132) yüksek lisans tezlerindeki ortalama atıf sayısından (53) yaklaşık 2,5 kat daha yüksektir. Tezlerde yer alan toplam 7019 atıfın %50’si kitaplara, %42’si dergilere, %3’ü tezlere, %3’ü elektronik yayınlara, %2’si ise diğer yayınlara (yayımlanmamış makaleler, görüşmeler, arşiv belgeleri) yapılmıştır. En çok atıf yapılan dergiler sıralamasında Türk Kütüphaneciliği, Resmî Gazete, College & Research Libraries, Library Trends, Library Journal, Journal of the American Society for Information Science ve Unesco Bulletin for Libraries dergileri başta gelmektedir. Toplam atıfların %32’si 4, %67’si 38 dergide yayımlanan makalelere yapılmıştır. Yabancı dergilere yapılan atıfların dağılımı Bradford’un Saçılım Yasasına uygunluk göstermektedir. Tezlerde atıf yapılan kaynakların yarı yaşamı (half-life) dokuz yıldır. Yüksek lisans tezlerinde atıf yapılan kaynaklar doktora tezlerinde atıf yapılan kaynaklardan daha gençtir. Tezlerde atıf yapılan kaynakların büyük bir çoğunluğu tek yazarlıdır. Araştırmada elde edilen bibliyometrik bulgular kütüphane koleksiyonlarının değerlendirilmesinde ve kütüphanecilik alanında çekirdek dergi koleksiyonu oluşturulmasında kullanılabilir.

Sosyal Bilimlerde ve Eğitim Bilimlerinde Sistematik Derleme, Meta Değerlendirme ve Bibliyometrik Analizler

“…Bibliyometrik araştırmalarda kullanılan çeşitli bibliyometrik yasalar bulunmaktadır. Bunlar arasında "Bradford Yasası, Lotka Yasası, Zipf Yasası, Price Yasası, Erdös Numarası, Pareto Yasası" (Al ve Tonta, 2004;Çiftçi vd., 2016;Garfield, 1980;Hertzel, 2003;Umut-Zan, 2012) gibi çeşitli yasalar bulunmaktadır. Makale sınırlılığı içerisinde bu yasalar tek tek açıklanmamıştır.…”

GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMLERİNİ MEYDANA GETİREN FAKTÖRLERE AİT KAVRAMSAL ÇERÇEVENİN BİBLİYOMETRiK ANALİZ İLE TESPİTİ

“…Atıf analizleri, uygun çekirdek dergi koleksiyonunun tespit edilmesine ve böylelikle kütüphane kaynaklarının daha etkili kullanılmasına fayda sağlamaktadır. Atıf analizi yardımıyla bir konuda çalışan en etkili yazarlar, en sık başvurulan kaynaklar ortaya çıkarılmakta, ayrıca bu kaynakların ne süre kullanılmış olduğu araştırma konusu yapılmaktadır (Al, Tonta, 2004).…”

“…Makalelerin başlıklarında (title) ve konularında (topic), "entrepreneurial" ve "ecosystem" kelimeleri taratılmıştır 1 . Literatür araştırmalarında, daha ziyade bilimsel dergilerde yayınlanmış olan bilimsel makalelerin incelenmekte olduğu göz önünde bulundurularak (Al, Tonta, 2004), arama sonuçları içinde sadece makaleler (article) seçilmiş ve diğerleri (book review, book chapters, proceeding papers vb.) arama kriterlerinden çıkarılmıştır.…”

Muhasebe Ve Vergi̇ Uygulamalari Dergi̇si̇nde Yayinlanan Makaleleri̇n Bi̇bli̇yometri̇k Anali̇zi̇: 2010-2017 Dönemi̇

“…Bibliyometri, matematiksel ve istatistiksel yöntemlerin kitaplar ve diğer iletişim ortamlarına uygulanması olarak tanımlanmaktadır (Pritchard, 1969: 348). Bibliyometrik analiz ise belgelerin ya da yayınların yazar sayısı, yayınlandığı dergi, konu, yayın bilgisi gibi belirli özelliklerinin niceliksel olarak analiz edilmesi (Al ve Tonta, 2004;Yalçın, 2010;Ulu ve Akdağ, 2015) olarak tanımlanmaktadır. Bibliyometrik araştırmalar, yapılmış yayınların farklı yöntemlerle analiz edilmesine ve bilimsel amaçlı çalışmaların değerlendirilmesine olanak sağlayan doküman incelemesine dayalı çalışmalardır (Coşkun ve diğerleri, 2014: 381).…”