Awangardowe teorie czy prawdopodobne scenariusze?

Abstract

Tekst omawia teoretyczne i praktyczne propozycje redefinicji roli muzeum, jego praktyk i kolekcji oferowane przez przedstawicieli i przedstawicielki krytycznych studiów nad dziedzictwem, interdyscyplinarnego pola badawczego, które sytuuje się na przecięciu antropologii, archeologii, etnologii, historii, historii sztuki, humanistyki środowiskowej, konserwatorstwa, prawa, studiów muzealnych i turystyki. Krytyczne studia nad dziedzictwem dokonując paradygmatycznego przesunięcia dziedzictwa w stronę posthumanizmu wysuwają śmiałe i radykalne postulaty dotyczące m.in. przekroczenia tradycyjnych binarnych opozycji, które sterują dziedzictwem (naturalne vs kulturowe, materialne vs niematerialne, świeckie vs religijne). Na ile jednak te nowe teorie mają przełożenie na praktykę? Czy stanowią jedynie awangardowe i inspirujące propozycje niemające umocowania w rzeczywistości? Czy wręcz przeciwnie, materializują się już jako prawdopodobne scenariusze dla dziedzictwa? Jak, wreszcie, propozycje krytycznych studiów nad dziedzictwem mogą się ziścić w instytucji muzeum, które pozostaje jednym z głównych przedmiotów badań prowadzonych w tym duchu? Artykuł udziela odpowiedzi na wyżej postawione pytania badawcze poprzez 1) sondowanie nowych konceptualizacji roli muzeum, które wyłaniają się z tekstów badaczy krytycznych studiów nad dziedzictwem; 2) omówienie radykalnych praktyk i możliwości ich zaistnienia w placówkach muzealnych; oraz 3) podjęcie zorientowanej na przyszłość kwestii kolekcji i muzealiów wykraczających poza przeszłość i współczesność.