Azinlik Ki̇mli̇kleri̇ İçi̇n Soyut, Somut Ve Melez Anayasal Tanima: Avrupa Anayasalari Üzeri̇ne Normati̇f Bi̇r Çalişma

Abstract

Azınlık kimliklerine dair anayasal tanıma biçimlerine ilişkin olarak anayasa hukuku literatüründe bir eksiklik mevcut bulunmaktadır. Bu çalışma, söz konusu eksikliği gidermeyi amaçlamaktadır. Çalışmamızda yirmi beş Avrupa anayasası sistematik analizlere tabi tutulmakta ve siyasi teşkilatlanma yapısı yönünden mühim çıkarımlara ulaşılmaktadır. Azınlık kimliklerinin anayasal düzlemde tanınmasına yönelik toplumsal tabanı bulunan anayasal tartışmaları sürdüren devletlerin faydalanabileceği çalışmamıza göre; devletler, azınlık kimliklerini üç ayrı biçimden istifade ederek tanıyabilmektedir: 1) somut tanıma, 2) soyut tanıma ve 3) melez tanıma. Araştırmamız kapsamında incelenen devletlerin çoğunda soyut tanıma tercih edilmektedir. Soyut tanıma, üniter devletler arasında da ön plana çıkmaktadır. Somut ve melez tanımaya yönelen üniter devlet sayısı aynıdır. Soyut tanımanın baskınlığı federasyonlar özelinde daha da belirginleşmektedir. Araştırmamız dâhilinde incelenen federasyonların dörtte üçü soyut tanıma biçimini pratiğe dökmektedir. Söz konusu federasyonların dörtte birlik kısmı ise melez tanımaya yönelmektedir. Benzeri bir oran, melez tanımayı uygulayan üniter devletler için gözlemlenmektedir. Üniter devletlerin yaklaşık olarak dörtte biri tarafından tercih edilen somut tanıma, araştırmamız içeriğinde incelenen hiçbir federasyonda işlevsel kılınmamaktadır.