Badanie stabilności termooksydacyjnej smarów plastycznych. Część 3 – Kompleksowe smary litowe

Abstract

Badanie stabilności termooksydacyjnej smarów plastycznych. Część 3 -Kompleksowe smary litowe W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych odporności na utlenianie kompleksowych smarów litowych, wytworzonych na olejach bazowych, zaklasyfikowanych do trzech różnych grup według API, z zastosowaniem dodatków przeciwutleniających o różnej strukturze chemicznej. Badanie odporności na utlenianie prowadzono według klasycznej metody PN-C-04143, przeznaczonej do smarów plastycznych, oraz przy użyciu zmodyfikowanej metody PetroOXY.Słowa kluczowe: smary, inhibitory utleniania, odporność na utlenianie.Determination of thermal-oxidation stability of lubricating greases. Part 3 -Lithium-complex greasesThe article presents the results of laboratory tests of oxidation stability of lithium-complex greases, manufactured on base oils, classified into three different groups according to API, with the use of antioxidant additives with different chemical structure. The oxidation stability test was carried out according to the classic PN-C-04143 method, intended for lubricating greases, and using the modified PetroOXY method.Key words: greases, antioxidants, oxidation stability.Podczas eksploatacji środek smarowy, spełniając w ukła-dzie smarowania swoje podstawowe funkcje, narażony jest przede wszystkim na działanie wysokiej temperatury. Jedną z metod zapobiegania procesowi utleniania zarówno olejów bazowych, jak i środków smarowych jest dobór odpowiednich dodatków uszlachetniających. Stabilność termooksydacyjna smarów plastycznych może być modyfikowana poprzez wprowadzenie odpowiednich przeciwutleniaczy, których dobór zależy od rodzaju zagęszczacza smaru plastycznego oraz temperatury pracy smaru [8,9].Zadaniem inhibitorów utleniania (antyutleniaczy, przeciwutleniaczy) jest spowolnienie procesu utleniania oleju bazowego poprzez rozkład wodoronadtlenków, utworzonych w reakcji tlenu z węglowodorami, albo dezaktywację wolnych rodników nadtlenkowych. Smar plastyczny w czasie pracy jest w kontakcie z tlenem z powietrza, a wysoka temperatura i katalityczne właściwości metalu powierzchni tarcia stwarzają bardzo dobre warunki do utleniania oleju bazowego. Zachodzą w nim złożone reakcje autokatalitycznego utleniania, w wyniku których powstają nowe substancje, takie jak: nadtlenki, alkohole, aldehydy, ketony, woda oraz kwasy. Produkty utleniania zwiększają lepkość oleju, powstają kwaśne zanieczyszczenia o właściwościach korozyjnych oraz osady takie jak ży-wice, laki i polimery [4].Przedmiotem badań w niniejszej pracy były smary litowe kompleksowe, wytworzone na bazie dwóch rodzajów kwasów: 12-hydroksystearynowego i sebacynowego. Zagęsz-czacz powstaje dwuetapowo: w pierwszym etapie wytwarzania zagęszczacza smarów kompleksowych litowych powstaje sól litowa kwasu monokarboksylowego i sól litowa kwasu dikarboksylowego, natomiast w drugim etapie następuje wytworzenie mydła kompleksowego poprzez współkrystaliza-cję obu tych komponentów. Smary kompleksowe litowe stanowią ok. 18% wszystkich wytwarzanych na świecie smarów plastycznych [4]. Pozwa...