Balkanlarda Bir Osmanlı Şehri: İşkodra (İskenderiye)

Abstract

Günümüzde Arnavutluk sınırları içinde yer İşkodra coğrafî konumundan dolayı tarih boyunca idarî, askerî, ekonomik ve kültürel bir merkez olma özelliğini korumuştur. MÖ 4. yüzyılda kurulan şehir, başta İlirya Krallığı olmak üzere Roma, Bizans ve Venediklilerin idaresinde kalmış 1479 yılında Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Osmanlılar döneminde İskenderiye, İskenderiye-i Arnavud veya İşkodra olarak anılan şehir, fethedildikten sonra Rumeli Eyaletine bağlı bir sancak haline getirilmiştir. İşkodra, Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki Orta Kol güzergâhı üzerinde bulunması sebebiyle hem kara yolu ticareti hem de askerî bakımdan oldukça önemli bir merkezdir. Diğer Balkan şehirlerinde de olduğu gibi İşkodra’da da fetihten hemen sonra câmi, mescit, zâviye gibi çok sayıda dinî kurum; mektep, medrese, kütüphane gibi eğitim kurumu ile köprü, hamam, kervansaray gibi sosyal ve ekonomik işlevi olan kurumlar inşa edilerek şehre İslam kimliği kazandırılmıştır. Bu çalışmada İşkodra’nın Osmanlı idaresi boyunca sahip olduğu idarî, siyasî, sosyal ve kültürel özellikleri arşiv kaynakları, salnameler ve diğer kaynaklardan yararlanılmak suretiyle değerlendirilmiştir.