Bazı Atdişi Hibrit Mısır (Zea mays indentata Sturt) Çeşitlerinin Tane Özellikleri ile Tane Verimi Arasında ki İlişkilerin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, 2016-2017 yılları arasında GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne bağlı Koruklu istasyonlarında 20 hibrit mısır çeşidinin tane verimi ile tane özellikleri arasında ki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada tane verimi, koçanda tane oranı, hasat tane nemi, bitki boyu ve bazı tane özellikleri (tane protein oranı, tane nişasta oranı ve tane yağ oranı) incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; tane veriminin 972.02-1386.34 kg/da, koçanda tane oranının %0.77-0.91, hasatta tane neminin %15.27-29.47, bitki boyunun 245.15–307.36 cm, tane protein oranının %7.67–14.50, tane nişasta oranının, %58.73-76.30 ve tane yağ oranının, %3.10–8.27 arasında değiştiği belirlenmiştir. Denemenin ikinci yılında daha sıcak ve kuru hava koşullarından dolayı, birinci yıla göre ikinci yılda tane verimleri, verim öğeleri ve nişasta oranın düştüğü görülmüştür. Tane verimi ve nişasta oranlarının azaldığı mısır çeşitlerinde, protein ve yağ oranlarının artığı belirlenmiştir. Tane verimi, nişasta oranıyla pozitif bir korelasyon içerisindeyken, protein ve yağ oranlarıyla negatif bir korelasyon içerisinde olduğu tespit edilmiştir.

Hibrid Mısır Çeşitlerinin Koçan Özellikleri ve Tane Kalite Kriterleri

“…Hibrit mısır çeşitlerinin ikinci ürün sezonunda koçanda sıra sayısının 14. [20], farklı azot gübre uygulamasında 152-255 g [8], Kahramanmaraş koşullarında farklı çeşit denemesinde 177-311 g [13], Şanlıurfa koşullarında farklı çeşitlerde 225.70-279 g [39], ana üründe ise Şanlıurfa koşullarında 116.8-149.1 g [40], cin mısırı genotiplerinde 48.8-66.0 g [12], yerel mısır çeşitlerinde 23.54-186.86 g [35],…”

“…Samsun koşullarında 20 genotipde % 77.4-85.4 [27], Diyarbakır koşullarında %83.63-88.00 [9], ikinci üründe ise Diyarbakır ve Şanlıurfa koşullarında %76.55-81.93 [40], Şanlıurfa koşularında %77.79 -81.53 [44], ilk yıl % 80.25-87.75 [24], ikinci yıl %78.75, Diyarbakır koşullarında %79.1-84.0 [9], Şanlıurfa koşullarında ikinci ürün koşullarında %77-91 [39] arasında değiştiği belirtilmiştir. Diyarbakır koşullarında birinci ürün mısır çeşitleri arasında tane oranı yönünden önemli farklar olduğunu ve çeşitlere göre değiştiği kaydedilmiştir [32].…”

“…Motri, Simon, Macha, KB5562, KB3961 hibrit mısır çeşitlerinde tanede protein oranının yönünden geçiş gruplarında yer aldığı belirlenmiştir (Tablo 2). Mısır tanesindeki protein oranını su stres uygulamasında % 6.59-8.16 [46], ikinci üründe ön bitkiye ve yıllara göre % 7.94-9.15 [23],Karadeniz koşullarında % 8.88-16.42 [35], Samsun koşullarında ana üründe % 10.14-10.69 [27], kaliteli proteinli mısırda %9.72 [47], farklı çinko uygulamasında % 6.1-7.9 [48], Ege bölgesi koşullarında % 6.18-7.84 [45], üç mısır çeşidinde %8.50-10.49 [49], Diyarbakır'da ana ve ikinci ürün koşullarında % 8.3-10.2 [9], İzmir koşullarında farklı çeşitlerde % 6.19 to 8.39 [50], farklı lokasyonlarda %6.9-7.8 [51], Konya, Bursa ve Sakarya bölgelerinde 36 genotipde % 6.41-9.43 [28], Şanlıurfa koşullarında ikinci üründe %7.67-14.50 [39] arasında değiştiği bildirilmiştir. Mısır bitkisinde protein oranı çeşide bağlı bir özellik olmakla birlikte, iklim koşulları ve yetişme dönemindeki çevresel koşullardan etkilenmektedir.…”

“…İkinci ürün olarak yetiştirilen 17 hibrit mısır çeşidinin tanedeki nişasta oranları %65. [46], Karadeniz koşullarında farklı çeşitlerde %2.22-6.41 [35], Samsun koşullarında ana üründe %4.12-4.76 [27], kaliteli protein mısırında %4.85 [47], farklı çinko doz uygulamasında %2.7-3.3 [48], üç mısır çeşidinin %2.86-3.84 [49], Diyarbakır koşullarında ikinci üründe %3.0-4.6 [9], farklı lokasyonlardaki genotiplerde %2.88-3.80 [28], Şanlıurfa koşullarında farklı mısır çeşitlerinde %3.10-8.27 [39] arasında değiştiği kaydetmiştir. Kılınç ve ark.…”

“…Şanlıurfa koşullarında ikinci üründe %7.67-14.50[39] arasında değiştiği bildirilmiştir. Mısır bitkisinde protein oranı çeşide bağlı bir özellik olmakla birlikte, iklim koşulları ve yetişme dönemindeki çevresel koşullardan etkilenmektedir.…”