Bigadiç (Balıkesir) Bentonit Yataklarının Mineralojisi ve Jeokimyası ve Bentonitleşme Sırasındaki Ana, Eser ve Nadir Toprak Elementlerinin Mobilizasyonu

Abstract

Bigadiç volkano-sedimanter havzasında erken Miyosen'de etkili olan asidik volkanizma ürünleri (dasit, riyodasit, riyolit lavları ve bunların piroklastikleri) ile ilişkili birçok bentonit yatağı bulunur. İnceleme bölgesinde camsal-kristal tüflerin yerinde alterasyonu ile meydana gelen bentonit yataklarının mineralojikkimyasal özellikleri belirlenerek; bentonitleşme sırasında ana, eser ve nadir toprak elementlerinin (REE) davranışı incelenmiştir. XRD incelemelerine göre bentonit yataklarında ana kil minerali Camontmorillonit'tir. Plajiyoklas, sanidin, biyotit, kalsit, Ca-dolomit, kuvars, kristobalit, opal-CT, illit, kaolinit ve alünit ise yaygın safsızlıkları oluşturur. Bentonitlerin tüm kayaç kimyasal analizleri, ana kayaç ile karşılaştırıldığında bentonitleşme sırasında bentonitlerde MgO, CaO, H 2 O, TiO 2 , Fe 2 O 3 ve Al 2 O 3 kazançları, buna karşılık Na 2 O, K 2 O ve SiO 2 kayıpları olmuştur. Benzer olarak bentonitleşme sırasında Rb, Cs, U, Y kayıpları ve Zn, Sr, Zr kazançları belirlenmiştir. Diğer taraftan; bentonitleşme ile Ağır Nadir Toprak Elementleri (HREE) izafi olarak fakirleşirken Hafif Nadir Toprak Elementleri (LREE) bentonitte zenginleşmiştir.