Bilge Kağan’a Atfedilen Taç ve (Doğu) Gök Türklerin Budizm’e Yaklaşımı

Yilmaz, Anıl

doi:10.26650/artsanat.2019.11.00018

Cited by 4 publications

(1 citation statement)

References 0 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Unclassified

Order By: Relevance

“…Ayrıca bu özellik Göktürk Dönemi'nde Budizm'in etkisini gösterir. 35 Benzer kompozisyonlara gerek kendi döneminde gerekse sonrasında Türk İslam sanatında rastlanılmaktadır. Göktürk ya da Kırgız dönemine atfedilen Hakasya Kopen Kurganı'ndan bu tarz lotus feniks birlikteliği göze çarpmaktadır (G. 7a).…”

Section: Feniks Süslemeli Anı-mezarlarunclassified

Moğolistan’da Bulunan Göktürk Dönemi’ne ait Süslemeli Anı-Mezar Örnekleri

ÇEREZCİ¹

2020

Artsanat

View full text Add to dashboard Cite

Gokturk Period Memorial Graves with Ornaments from Mongolia Öz Anıt mezar, kurgan gibi çeşitli ölü gömme gelenekleri bulunan Göktürklerin mezar tiplerinden biri de anı-mezarlardır ve bunlardan bir grubu da çoğunlukla Moğolistan topraklarında gördüğümüz "süslemeli anı-mezarlar" meydana getirmektedir. Söz konusu anı-mezarlar, dört ya da daha çok taş levhadan meydana gelmekte ve kare ya da kareye yakın forma sahip olmaktadırlar. Çalışmamızı oluşturan anı-mezarlar ise dört taş levhalıdır. Bunların üzerlerindeki süslemeleri birkaç başlık altında toplamak mümkündür: İnsan, kuş ve geometrik süslemeli; Hayvan tasvirli; Geometrik süslemeli; Bitkisel süslemeli. Söz konusu süslemeli anı-mezarların çoğunun Baykal Gölü'nün güney kesiminde neredeyse grup oluşturacak biçimde yer alması dikkat çeken bir noktadır. Anı-mezarlar ile ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da bunların bazılarının kitabelerinin sahip olmasıdır. Bu kitabelerde böyle yapıların önemli bir kişinin anısına ya da adına yapıldığına dair ifadeler yer almaktadır. Araştırmamızda Göktürk Dönemi'ne ait Moğolistan'da özellikle belli bir bölgede yoğunluk gösteren ve gerek süsleme gerekse belli bir bölgeye işaret etmesi ile dikkat çeken dört taş levhadan oluşan anı-mezarlar üzerindeki tasvirler detaylı olarak tanıtılmış ve bu tür mezarların sahip oldukları sembolizme değinilmiştir.

show abstract

Section: Feniks Süslemeli Anı-mezarlarunclassified

Moğolistan’da Bulunan Göktürk Dönemi’ne ait Süslemeli Anı-Mezar Örnekleri

ÇEREZCİ¹

2020

Artsanat

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

Türk Sanatında Üç Dişli Başlığa Sahip Şamanlar ve Savaşçılar

Çerezci

2020

Sanat Tarihi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Türk sanatında üç dişli başlığa sahip tasvirlere oldukça erken dönemlerden itibaren yüzyıllar boyu rastlanmaktadır. Bu tasvirler söz konusu olduğunda ilk olarak Umay figürü akla gelmektedir. Bununla birlikte Türk sanatında üç dişli başlığa sahip pek çok şaman ve savaşçı tasviri bulunmaktadır. Daha çok şamanların törenlerde kullandıkları başlıklardaki böyle dişler, sadece boynuz gibi sert malzemelerden değil, yumuşak olarak kartal, baykuş gibi yırtıcı kuşların tüylerinden de meydana getirilmişlerdir. Konumuzla ilgili tasvirlerde de çoğunlukla bu tarz başlıkların yukarı doğru sivrileşen dişleri kartal gibi yırtıcı kuşların tüylerini andırmaktadır; tekrar hatırlatmak gerekirse bu tarz kuşların Şamanizm'de rolü büyüktür. Ayrıca üç dişli başlıklar yüksek statü göstergesi, asalet, hanedanlık ve askeri simge olarak karşımıza çıkar. Bunlara ek biçimde, görüşümüze göre, üç dişli başlık ya da taçlar merkeziyet ve evren sembolleri arasında önde gelen üç unsur yani gök-yer-su kavramı ile birlikte düşünülmelidir. Umay adıyla anılan örnekler haricinde tuttuğumuz Türk sanatında karşımıza çıkan üç dişli başlıklı figürleri "Şaman Tasvirleri ve Ritüelleri" ve "Savaşçı ve/ veya Soylu Tasvirleri" ile ilişkili olarak iki ana grup altında incelemek mümkündür. Söz konusu çalışmamızda bu iki ana grup altında özellikle erken devir Türk sanatında karşımıza çıkan üç dişli başlıklı figürler gerek sembolizm gerekse ikonografi açısından tartışılacak ve değerlendirilecektir.

show abstract

On the Burial Mounds of Ulaan Khermıın Shoroon Bumbagar (Maykhan Uul) and Shoroon Dov in Mongolia

Yilmaz

2020

Cihannüma Tarih Ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

As archaeological researches increase about Early Medieval burial sites around Altai and Tengri (t'ien shan) mountains, our information about early Turkic tribes becomes more reliable. One of the cases that will help to enhance our understanding is the burial mounds found recently in Mongolia, named as Shoroon Dov and Ulaan Khermiin Shoroon Bumbagar. Kurgans were excavated by joint archaeological teams in 2009 and 2011. They are close in proximity on both site of the river Tola. Also the artifacts of kurgans constitute an important source for the history of Tola valley around 630 CE. even for Orhon Uighur Khaganate (Ötüken/Great Uyghur Khaganate) established after 744 CE. It must be admitted that every archaeologist studying the objects of the Gök Türks 1 has a cherished dream to find the grave of one of the great steppe rulers. Sometimes this seemingly innocent vanity prevents the archaeologist from truly interpreting the archaeological artifacts. Thus, after the discovery of the Ulaan Khermiin Shoroon Bumbagar kurgan, some archaeologists claimed the idea that it should belong to one of the rulers of the Gök Türks. In this article, based on the archaeological materials of this kurgans and comparing it with the artifacts of other burials dated to the same period, we try clarify to whom and the which civilization these burials might have belonged to.

show abstract

Bilge Kağan’a Atfedilen Taç ve (Doğu) Gök Türklerin Budizm’e Yaklaşımı

Cited by 4 publications

References 0 publications

Moğolistan’da Bulunan Göktürk Dönemi’ne ait Süslemeli Anı-Mezar Örnekleri

Moğolistan’da Bulunan Göktürk Dönemi’ne ait Süslemeli Anı-Mezar Örnekleri

Türk Sanatında Üç Dişli Başlığa Sahip Şamanlar ve Savaşçılar

On the Burial Mounds of Ulaan Khermıın Shoroon Bumbagar (Maykhan Uul) and Shoroon Dov in Mongolia

Contact Info

Product

Resources

About