Bi̇reysel Başvuruda İhlal Edi̇ldi̇ği̇ İleri̇ Sürülen Temel Hak Ve Özgürlükleri̇n Kapsaminin Beli̇rlenmesi̇

Abstract

Türk Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yolu 2010 yılında yapılan anayasa değişikliğiyle açılmıştır. Bireysel başvuru yoluyla insan haklarının daha iyi korunması hedeflenmiştir. Yapılan anayasa değişikliği ve Anayasa Mahkemesi’nin kararları öğretide çeşitli tartışmalar ortaya çıkarmıştır. Bu tartışmalardan biri de bireysel başvuru konusu temel hak ve özgürlüklerin kapsamına ilişkindir. 
 Bireysel başvuruya konu temel hak ve özgürlüklerin kapsamı, Anayasa’nın 148. maddesinde düzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesi maddenin kapsamını “ortak koruma alanı” kavramı ile açıklamıştır. Hem madde metni hem Anayasa Mahkemesi’nin bu metni yorumlaması üzerinde tartışmalar yapılmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin içtihadı yerleşik hale gelse de konuya ilişkin tartışmalar sürmektedir.
 Bireysel başvuruya konu hakların kapsamının belirlenmesinde Anayasa Mahkemesi, Anayasa ve AİHS düzenlemelerinin kesişimini kullanmaktadır. Bu içtihat hakların kapsamını daralttığı gerekçesiyle eleştirilmektedir. Özellikle belirli hakların kapsamı daha dar yorumlanmaktadır. Öğretide çeşitli çözüm önerileri ortaya atılmıştır. Anayasa Mahkemesi içtihat değiştirmeden veya anayasa değişikliği yapılmadan, eleştirilerin sona ermeyeceği anlaşılmaktadır.