Bütünleştirilmiş Değişim Modeline Dayalı Hazırlanan Aşı Eğitim Programının Aşı Savunuculuğu ve Aşı Okuryazarlığı Üzerine Etkisi: Bir Randomize Bekleme Listesi Kontrollü Çalışmanın Protokolü

Abstract

Amaç: Bu araştırma Bütünleştirilmiş Değişim Modeli’ne göre hazırlanan aşı eğitim programının annelerin aşı okuryazarlığının geliştirmesi ve annelerin aşı savunucusu bireye dönüşmesi üzerindeki etkisini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilecektir. 
 Yöntem: Bu araştırma paralel desende randomize, bekleme listesi kontrollü deneysel çalışma olarak gerçekleştirilecektir. Araştırmanın örneklem büyüklüğü güç analizine dayalı ve veri kayıpları da dikkate alınarak 37 deney, 37 kontrol olmak üzere 74 anne olarak belirlenmiştir. Dahil edilme kriterlerini karşılayan ve araştırmaya gönüllü olan anneler, deney ve bekleme listesi gruplarına rastgele atanacaktır. Aşı eğitim programı bir hafta arayla, dört oturum şekilde gerçekleştirilecektir. Oturumlar 4-5 kişilik gruplar ile yapılacak olup; her bir oturum yaklaşık 45 dakika sürecektir. Bekleme listesi kontrol grubunda yer alan anneler için oturumlar ikinci ölçümden sonra yapılacaktır. Araştırmanın birincil sonuç ölçütü annelerin aşı okuryazarlığı, aşı savunuculuğu niyeti ve aşı tutumlarındaki değişim, ikincil sonuç ölçütü ise annelerin aşı bilgisi ve aşı bilgi kaynaklarındaki değişimdir. Aşı eğitim programının etkinliğini değerlendirmek için deney ve kontrol gruplarındaki birincil ve ikinci sonuç ölçütlerindeki değişimler incelenecektir. Araştırmanın raporlanmasında The CONSORT-Outcomes 2022 Extension (CONSORT 2022 Sonuç Uzantısı) rehber olacak kullanılacaktır. 
 Tartışma: Halk sağlığının korunmak, geliştirmek ve aşı tereddütlüyle mücadele etmek için toplum içinde sağlık profesyonelleri dışında aşı okuryazarlığı ve aşı bilgisi yüksek, aşı savunucusu bireylere ihtiyaç vardır. Bu araştırma sonuçları aşı okuryazarlığının geliştirilmesi ile annelerin aşı savunuculuğu yapabilmesi üzerindeki etkisi hakkında bilgi verecektir. Literatür değerlendirmesine göre bu çalışma, annelere verilen aşı eğitim programının aşı savunucusu birey olma üzerindeki etkisini değerlendiren ilk randomize deneysel çalışma olacaktır. Araştırma sonuçlarının halk sağlığını korumak ve aşı tereddütlüyle mücadele etmek için sağlık çalışanları ve araştırmacılara rehberlik edeceği düşünülmektedir. Ayrıca araştırma sonuçlarının politika yapıcılarına da rehberlik edeceği düşünülmektedir.