CaCO3 İÇEREN KAYAÇLARIN SONDAJ İLERLEME HIZININ KAYAÇ ÖZELLİKLERİNDEN TAHMİN EDİLMESİ

Abstract

ÖZDelinebilirlik, matkap ucunun formasyon veya kaya içerisindeki ilerleme hızı olarak tarif edilir. Madenciliğin tüm aşamalarında, baraj, yol yapımı, tünel ve kanalizasyon gibi mühendislik çalışmalarında patlatma deliklerinin olabildiğince ekonomik ve kısa zamanda delinebilmesi işletme maliyeti açısından oldukça önemlidir. Ekonomik ve hızlı sondaj, kayacın mineralojisi, mekanik özellikleri ve kullanılan matkap tipi ile doğrudan ilişkilidir. Kayaç özellikleri, dünyanın her yerinde standart olarak uygulanabilir olduklarından delinebilirlik ölçütü olarak kullanılmaktadır. Bu makale, CaCO3 esaslı kayaçlarda sondaj ilerleme hızının çeşitli kaya ve agrega testleri ile tahmin edilmesi için gerçekleştirilmiş deneysel bir çalışmanın sonuçlarını içermektedir. Çalışmanın amacı, delinebilirliğe etki eden kayaç parametreleri ile laboratuvar karotlu sondaj çalışmalarından elde edilen veriler arasında regresyon analizi ile delme hızı tahmin modellerinin geliştirilmesidir. Yapılan basit ve çoklu regresyon modelleri ile sondaj ilerleme hızının tahmininde yüksek korelasyon değerlerine sahip eşitlikler elde edilmiştir. ABSTRACTDrillability is defined as penetration rate of a drill bit in a rock or formation. An economical completion of drilling operations in a short time in all stages of mining, in engineering works such as dam, road construction, tunnels and sewage, blasting holes are very important in terms of operating costs. Economical and rapid drilling, mineralogy of the rock, mechanical properties and type of drilling used are directly related. The rock properties are used as a criterion of drillability as they are applicable as standard throughout the world. This paper presents the results of an experimental study carried out to estimate the rate of penetration in CaCO3 based rocks by various rock and aggregate tests. The aim of the study is to develop rate of penetration models with the regression analyses by the combination of rock parameters affecting drillability and the data obtained from laboratory core drilling tests. With simple and multiple regression studies, equations a high correlation coefficient are obtained in predicting the drilling rate.A. TEYMEN 1042 GİRİŞYeraltı ve açık ocak işletmelerinde hazırlık ve üretim faaliyetlerinde, baraj, tünel, yol yapımı ve kanalizasyon gibi inşaat çalışmalarında, su, petrol ya da doğal gaz gibi doğal kaynak rezervlerinin belirlenmesinde ve çıkarılmasında, enjeksiyon işlemleri ile zemin araştırmalarında sıklıkla delme-patlatma yöntemi kullanılmaktadır. Patlatma deliklerinin olabildiğince hızlı ve ekonomik olarak delinmesi, bu çalışmaların verimi ve maliyeti açısından oldukça önem arz etmektedir. Hızlı ve ekonomik sondaj; delinecek kayacın mineralojik yapısına, mekanik özelliklerine, delicinin tasarım ve operasyon parametrelerine bağlıdır [1]. Hızlı sondaj düşüncesi ise delinebilirlik kavramının önemini ortaya çıkarmaktadır. Delinebilirlik, matkabın formasyondaki ilerleme hızı (m/dk, cm/dk veya mm/dk) olarak ya da delici ucun delme hızı, matkap ömrü, sondaj işinde harcanan özgü...