Çalışanım Çalıyor mu? KOBİ’lerde Çalışan Hırsızlığını Etkileyen ve Önleyici Faktörlerin Keşfedilmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma

Abstract

Çalışan hırsızlığı küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde (KOBİ) yaygın olarak karşılaşılan bir davranış şeklidir. Bu durum işletmeleri ciddi mali zararlara uğratmakta ve onların gelişimine engel olmaktadır. Gerekli düzeyde büyüme sağlayamayan KOBİ’ler dolaylı yoldan ülke gelişiminin sağlanmasına engel olmaktadır. Bu yönüyle KOBİ’lerde yaşanan çalışan hırsızlıklarının tanımlanması hem ilgili literatüre hem de uygulayıcılara önemli katkılar sağlayacaktır. Dolayısıyla araştırmanın amacı KOBİ’lerde yaşanan çalışan hırsızlığının neden, süreç ve sonuçlarının genel bir portresini çizmektedir. Araştırma amacı doğrultusunda iki temel soruya yanıt aranmıştır. Bunlardan ilki, KOBİ’lerde çalışan bireylerin hırsızlık davranışına yönelmelerine etkileyen faktörlerin keşfedilmesidir. İkincisi ise söz konusu işletmelerde çalışan hırsızlığının bir daha yaşanmaması için alınması gereken önlemlerin neler olduğunun belirlenmesidir. Araştırma sorularının yanıtlanması için 10 KOBİ’de çalışan bireye ulaşılmış, görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışanlar, Türkiye’nin Denizli ilinde tekstil, turizm, beyaz eşya, mobilya, muhasebe-finans, gıda sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerde çalışmaktadırlar. Betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilen veriler çalışanları hırsızlığa iten nakit, mal ya da ürün ve zaman olmak üzere 3 ana tema ve 23 alt temaya işaret etmiştir. Söz konusu ana temalar ve alt temalar yorumlanmış çalışanları hırsızlığa iten sebeplerin genellikle bireysel ve ailevi sebepler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca KOBİ’lerde yaşanan hırsızlık davranışlarının önlenmesi için zamanında stok sayımı, güvenlik tedbirleri, gözetim gibi alt temalar yorumlanarak teorik ve pratik çıkarımlar sunulmuştur.