Celastrol ve Potansiyel Sağlık Yararları Ö ÖZ ZE ET T Celastrol "Thunder God Vine" olarak adlandırılan bitkinin, kök ekstraktı ve gövdesinden elde edilen biyoaktif bir bileşiktir. Çin ve diğer Asya ülkelerinde geleneksel medikal tedavide yaygın olarak kullanılmaktadır. Celastrol, kinon metid olarak adlandırılan organik bileşiklerin küçük bir sınıfına ait pentasiklik bir triterpendir. Tripterin olarak da bilinen bu biyoaktif bileşen suda eser miktarda çözünmektedir, ancak etanol gibi nonpolar çözücülerde çözünebilmektedir. Son yıllarda antiinflamatuar etki başta olmak üzere; antioksidan, antikanser, nöroprotektif ve hepatoprotektif etkileri üzerine çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda; celastrolün romatoid artrit, sistemik lupus eritematöz, multipl skleroz, obezite, Tip 2 diabetes mellitus, nonalkolik karaciğer hastalığı, inflamatuar barsak hastalıkları, Alzheimer, Parkinson, ateroskleroz ve kanser üzerine etkileri araştırılmıştır. Celastrol tarafından düzenlenen majör hücre sinyal yolakları Nf-kB, MAPK, JAK/STAT, PI3K/Akt/mTOR yolaklarını ve antioksidan savunma mekanizmasını içermektedir. Ayrıca, celastrolün hücre proliferasyonunu, apoptozu, proteazom aktivitesini, anjiyogenezi, ısı şok protein yanıtını ve adaptif immün yanıtı düzenlediği de bildirilmiştir. Terapötik potansiyeline rağmen, gastrointestinal sistem ve muhtemel fertilite sorunları gibi yan etkileri de bildirilmiştir. Celastrol, ilaç geliştirmede umut vadeden bir adaydır. Ancak, ilaç geliştirme sürecinde hâlen bazı sorunlar yaşanmaktadır. Gelecekte preklinik çalışmalar celastrolün formülasyonu, farmakokinetiği, dozajı ve bu bileşiğin optimizazyonu için toksisitesi hakkında önemli bilgiler sağlayacaktır. Bu çalışmada, celastrolün potansiyel sağlık yararlarının araştırılması amaçlanmıştır. A An na ah ht ta ar r K Ke el li im me el le er r: : Celastrol; tripterin; thunder of god vine; tripterygium wilfordii hook; antioksidan; inflamasyon A AB BS ST TR RA AC CT T Celastrol is a bioactive compound derived from the root extract and stem of the plant, which is named as "Thunder God Vine" belonging to the family celastraceae. It is widely used in traditional medical treatment in China and other Asian countries. Celastrol is a pentacyclic triterpene belonging to a small class of organic compounds called quinone methides. This bioactive component, also known as tripterin, is soluble in trace amounts in water but soluble in non-polar solvents such as ethanol. In recent years, many studies have been carried out on its antioxidant, neuroprotective, hepatoprotective and anticancer effects, especially antiinflammatory effect. In these studies, the effects of celastrol on rheumatoid arthritis, systemic lupus erythematosus, multiple sclerosis, obesity, Type 2 diabetes, non-alcoholic liver disease, inflammatory bowel disease, Alzheimer, Parkinson, atherosclerosis and cancer were investigated. Major cell signaling pathways regulated by celastrol include Nf-kB, MAPK, JAK/STAT, PI3K/Akt/mTOR pathways and antioxidant defense mechanisms. It has also been reported...