Çevresel Kuznets Eğri̇si̇ Hi̇potezi̇ni̇n Türki̇ye Ekonomi̇si̇nde Geçerli̇li̇ği̇ni̇n Ampi̇ri̇k Anali̇zi̇

Abstract

Gelişme sürecinde ekonomilerin çevre üzerindeki etkileri, özellikle 20. ve 21. yüzyılda yaşanan çevresel sorun ve felaketler ile yoğun tartışmaların yaşandığı bir alan haline gelmiştir. Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi ise çevresel kirlenme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yorumlanmasında sıklıkla kullanılan yöntemler arasındadır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisi için Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin geçerliliği araştırılmaktadır. 1960 -2015 dönemi yıllık veri seti ile karbondioksit emisyonu, gelir ve enerji tüketimi değişkenleri ARDL eşbütünleşme testi yardımıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, uzun dönemde Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin öngördüğü şekilde bir ilişki Türkiye ekonomisi için geçerli değildir. Çevresel Kuznets Eğrisi hipotezi, tersine "U" şeklinde bir ilişki öngörmektedir. Bu, gelir artışının çevre kirliliği üzerinde pozitif (artış) ve ardından negatif (azalış) etkiye sahip olacağı anlamına gelmektedir. Türkiye ekonomisi için "N" şeklinde bir ilişki tespit edilmiştir. Enerji tüketiminin ise karbondioksit emisyonunu uzun dönemde pozitif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye'nin enerji portföyünün ilgili sonuçlardaki rolü de değerlendirilmektedir.

Çevre Kalitesi-Ekonomik Karmaşıklık İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Fourier Eşbütünleşme Analizi

“…These studies are seen to have investigated the validity of the inverse-U relationship using the variables of CO 2 emissions, per capita income, and the per capita income squared. Another model for the validity of the environmental Kuznets curve involves studies that have investigated the validity of the cubic form (Şahinöz & Fotourehchi, 2013;Allard et al, 2018;Manga & Cengiz, 2020;Özdemir & Koç, 2020;Güzel, 2021).…”

“…Söz konusu çalışmalarda CO 2 emisyonu ve kişi başına düşen milli gelir ve kişi başına düşen milli gelirin karesi değişkenleri kullanılarak (karesel form) ters-U ilişkisinin geçerliliğinin araştırıldığı görülmüştür. Çevresel Kuznets Eğrisinin geçerliliği ile ilgili bir diğer model ise kübik formun geçerliliğinin araştırıldığı çalışmalardır (Şahinöz ve Fotourehchi, 2013;Allard, Takman, Uddin ve Ahmed, 2018;Manga ve Cengiz, 2020;Özdemir ve Koç, 2020;Güzel, 2021). Söz konusu çalışmalarda ise karesel forma ek olarak modele kişi başına düşen mili gelirin küpü değişkeni eklenerek model sınanmakta ve N formunun geçerliliği araştırılmaktadır.…”

Çevresel Kuznets Eğri̇si̇ Hi̇potezi̇’ni̇n Türki̇ye’de Geçerli̇li̇ği̇ni̇n Testi̇

“…Omri (2015), Uddin vd. (2016), Bayramoğlu ve Yurtkur (2016), Kabaklarlı ve Ay (2017), Adebayo ve Akinsola (2021), Güzel (2021) çalışmalarında GSYİH değişkenini US$ cinsinden çalışmalarında kullanmışlardır. Soytaş vd.…”