Przedstawiono wyniki badań diagnostyki stanu ostrza frezu podczas obróbki obwiedniowej kół zębatych. Przeprowadzono próby frezowania narzędziami o różnym stopniu uszkodzenia, podczas których rejestrowano wartości sygnałów emisji akustycznej oraz amplitudy drgań. SŁOWA KLUCZOWE: diagnostyka, nadzorowanie, frezowanie obwiedniowe, emisja akustyczna This paper presents the results of research pertaining edge condition monitoring during hobbing. Machining of spur gears using hob mills with varied edge condition was performed during which acoustic emission and vibration amplitude were measured. KEYWORDS: diagnostics, condition monitoring, hobbing, acoustic emission Spośród wielu metod obróbki uzębień walcowych najszerzej stosowana jest metoda frezowania obwiedniowego [1]. Dążenie do wzrostu wydajności tego procesu sprawia, że określony przez producentów czas pracy frezu jest niewystarczający do określenia jego okresu trwałości. Aby zminimalizować liczbę przestojów obrabiarki koniecznych na przemocowanie frezu, a także w pełni wykorzystać czas jego pracy, stosowane są układy monitorujące przebieg obróbki. Systemy te pozwalają na wykrywanie zużycia narzędzia, wahań naddatku, a także sytuacji awaryjnych, takich jak np. uszkodzenie frezu lub przedmiotu obrabianego [2,3]. Dotychczasowe układy diagnostyczne opierają się głów-nie na pomiarze składowych siły skrawania, powszechnie uznawanych za sygnały, które dostarczają najwięcej informacji o przebiegu obróbki. Wysoki koszt siłomierzy piezoelektrycznych oraz trudność w ich instalacji w przestrzeni obróbkowej sprawiają, że poszukuje się innych alternatywnych rozwiązań [4,5].Celem niniejszych badań było określenie możliwości zastosowania sygnałów emisji akustycznej oraz drgań do monitorowania stanu ostrza frezu podczas frezowania obwiedniowego walcowych kół zębatych.
Warunki badańBadania zostały wykonane na 6-osiowej frezurce obwiedniowej CNC Koepfer 200 firmy Emag (rys. 1). Frezowano koła zębate o zębach prostych ze stali 42CrMo4. Pomiar emisji akustycznej realizowano za pomocą czujnika typu 8152C firmy Kistler, natomiast drgania z użyciem akcelerometru typu 621B40 firmy PCB Piezotronics.Badania doświadczalne wykonano z użyciem frezów ślimakowych o średnicy d = 56 mm. Wykonywano koła zębate o module m = 1,5 mm i liczbie zębów z = 30. Pręd-kość skrawania wyniosła vc = 130 mm/min, posuw f = 0,7 mm/obr.Przebiegi sygnałów emisji akustycznej oraz drgań rejestrowano w programie LabVIEW SignalExpress.Rys. 1. Stanowisko badawcze: 1 -frez ślimakowy, 2 -czujnik AE, 3 -czujnik drgań, 4 -przedmiot obrabiany, 5 -komputer, 6 -przetwornik A/C, 7 -wzmacniacz, 8 -zasilacz, 9 -przetwornik A/C wielokanałowy Przeprowadzono próby frezowania kół zębatych narzę-dziami o krańcowo różnym stopniu zużycia ostrzy (rys. 2). Najpierw zastosowano zupełnie nowy frez ślimakowy, następnie frez z wyłamanymi ostrzami. W celu obserwacji procesu na całej szerokości frezu zastosowano metodę styczną, tzw. shifting. W ten sposób możliwa była obserwacja zmiany parametrów sygnału AE i amplitudy drgań na całej długości...