Chủ Quan Tính Và Khách Quan Tính Trong Hệ Thống Xưng Hô Việt Và Anh

Abstract

Tóm tắt: Bài viết đưa ra các định nghĩa công cụ về chủ quan tính và khách quan tính, trình bày về các hình thức/cặp xưng hô trong ngôn ngữ xét theo hệ hình T-V. Trên cơ sở nguồn nguyên cấp và thứ cấp, bài viết đi sâu phân tích các biểu đạt của chủ quan tính-khách quan tính trong hệ thống xưng hô Việt và Anh.Từ khóa: chủ quan tính, khách quan tính, hình thức/cặp xưng hô, quan hệ xưng hô Tạp chí Nghiên cứu Nước ngoài, Tập 34, Số 1 (2018) 16-34 17 nhân, đối lập với kiến thức và các đức tin dựa trên thực tế. -Tính chất của điều xẩy ra trong trí não và được điều chỉnh bởi định kiến cá nhân. -Tính chất thuộc về chủ thể đối lại với khách thể (chủ thể là người tiếp nhận và nhận thức; khách thể là đối tượng được tiếp nhận hay đối tượng được chủ thể nhận thức). -Phẩm chất phát xuất và tồn tại trong trí não của chủ thể tiếp nhận và không nhất thiết phải tương thích với bất cứ khách thể nào bên ngoài trí não. -… Trong giao tiếp, 'Chủ quan tính' được xác định là bản chất và đặc tính của những hành vi, sự việc, tương tác chịu ảnh hưởng của tình cảm, thái độ và chính kiến cá nhân.'Khách quan tính' có thể được hiểu là: -Tính chất của việc phán xét dựa vào thực tế và các hiện tượng có thể quan sát được và không chịu tác động bởi quan điểm, đức tin, cảm xúc hay định kiến cá nhân. -Nỗ lực nắm bắt bản chất khách thể được xem xét theo cách không phụ thuộc vào bất kì đặc điểm nào của chủ thể nghiên cứu nó. -Cách miêu tả về chất và lượng của các hiện tượng luôn không thay đổi khi các hiện tượng đó được quan sát trong các điều kiện khác nhau. -… Trong giao tiếp, 'Khách quan tính' được hiểu là bản chất và đặc tính của những hành vi, sự việc, tương tác không bị ảnh hưởng bởi tình cảm, thái độ và chính kiến cá nhân. Hình thức/Cặp xưng hô trong các ngôn ngữHình thức/Cặp xưng hô, ngoài chức năng định diện các thành viên tham gia tương tác, là một phương tiện rất hữu hiệu để các đối tác giao tiếp biểu lộ thái độ, tình cảm của mình. Nói cách khác, các biểu đạt của chủ quan tính và khách quan tính, thông qua việc sử dụng các hình thức/cặp xưng hô trong các nền văn hoá, các tiểu văn hoá, các nhóm xã hội, các tình huống và sự kiện giao tiếp cụ thể... đều được thể hiện rõ nét.Hình thức xưng hô (address forms, addressing forms, addressing terms, terms of address)/Cặp xưng hô (addressing dyads, addressing relationships) trong các ngôn ngữ cùng tính đa dạng, đa dụng, đa biểu thái của chúng là một hiện tượng thú vị trong nghiên cứu giao tiếp liên/giao văn hoá (Nguyễn Quang, 1992;Hughson, 2009;Szyman´ska-Matusiewicz, 2014 …). Có rất nhiều hệ thống xưng hô khác nhau trong các cộng đồng ngôn ngữ-văn hoá khác nhau: có những hệ thống đơn trục và đa trục, có những hệ thống thể hiện rõ tính dân chủ và bình đẳng trong quan hệ giao tiếp; có những hệ thống mang nặng mầu sắc tôn ti, gia trưởng và thừa kế quyền sinh (birthright inheritance); có những hệ thống mà trong bản thân chúng đã khu biệt đầy đủ tuổi tác, giới tính, địa vị, thái độ, tình cảm ...; và thậm chí, có cả những hệ thống toát lên mạnh mẽ ý niệm hiện sinh và đậm đặc tính chủ quan nội sinh. Ở ...