Çiğ Süt ve Tereyağı Örneklerinde Aflatoksin M1 Aranması

Abstract

Bu çalışmada, 2022 ilkbahar mevsiminde, Türkiye ve Irak’taki bazı yerleşim yerlerinde tüketime sunulan inek, koyun, keçi, manda çiğ sütlerinde ve inek tereyağında aflatoksin M1 (AFM1) varlığı araştırıldı ve yasal mevzuatlar dikkate alınarak insan sağlığı yönünden tehlike oluşturup oluşturmadığı belirlendi. Sütlerdeki toksin içerikleri, bu örnekleme noktaları arasında karşılaştırıldı. Çalışmada, 50 adet çiğ inek sütü, 60 adet çiğ koyun sütü, 30 adet çiğ keçi sütü, 30 adet çiğ manda sütü ve 40 adet tereyağı örneği toplanarak AFM1 varlığı ELISA yöntemi ile analiz edildi. Ankara’dan toplanan koyu ve keçi sütü örneklerindeki AFM1 düzeyinin, Musul’dan toplananlara göre istatistiksel olarak önemli düzeyde yüksek olduğu, ancak Avrupa Birliği ve Türk Gıda Kodeksi (TGK) limitini (50 ng/kg) aşmadığı görüldü. Musul’dan örneklenen manda sütü ve inek tereyağındaki AFM1 düzeylerinin, sırasıyla Kayseri ve Ankara’da örneklenenlere göre istatistiksel olarak önemli düzeyde yüksek olduğu ve TGK limitlerini aştığı gözlendi. İnek sütü örneklerinden ise Ankara ve Musul’dan örneklenenlerin AFM1 düzeyinin TGK limitini aştığı tespit edildi. Sonuç olarak, Musul’dan toplanan manda sütü, inek sütü ve inek tereyağı ile Ankara’dan toplanan inek sütü örneklerinde tespit edilen AFM1 varlığının halk sağlığı açısından önemli olması nedeniyle, bu bölgelerde, yem olarak kullanılan tarımsal ürünlerin doğru seçimi, uygun koşullarda muhafaza edilmesi, rutin olarak aflatoksin yönünden analiz edilmesi ve sıkı bir şekilde denetlenmesi gerekmektedir. Ayrıca, besi yetiştiriciliği yapan kişiler ile süt ve süt ürünleri üreticilerinin bilgilendirilmesine yönelik iyi tarım uygulamaları konusunda eğitim programları düzenlenerek üretici ve tüketici bilincinin arttırılması sonucu halk sağlığının korunacağı düşünülmektedir.