Coğrafi işaretli ürünlerin kırsal alana olan etkilerinin üreticiler açısından belirlenmesi: Finike portakalı örneği

Abstract

Çalışmanın amacı coğrafi işaretli ürün olan Finike portakalının bölgeye ve kırsal alana olan ekonomik etkilerinin üretici açısından belirlenmesidir. Kırsal kalkınma stratejilerinden birisi yöresel ürünlerin korumasını sağlayan coğrafi işaretli ürünlerdir. Coğrafi işaret, belli bir niteliği, ünü ve diğer özellikleriyle bir yöre, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü tanıtıp, gösteren işaretlerdir. Coğrafi işaret, küçük üreticilerin ve yerel ürünlerin korunması bölgenin kalkınmasına önemli katkıları olmaktadır. Türkiye'de 2019 yılı itibari ile 1464 adet ürün coğrafi işarete sahiptir. Bu ürünlerden birisi olan Finike portakalı olup coğrafi işaret tanımlamasına göre üretim alanı Finike ilçesi ve mahalleridir. Finike ilçesinin toplam tarım alanı 68358 dekar olup Finike portakalının (Washington navel çeşidi) üretim alanı 30300 dekardır. Araştırmanın alanı Finike ilçesi olup ilçede 584 adet Finike portakalı üreten işletme bulunmaktadır. Çalışmada elde dilen birincil veriler, tabaklı örnekleme yöntemine göre belirlenen 75 üretici ile yüz yüze görüşmeye dayalı anket çalışmasından elde edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre üreticilere göre "coğrafi işaretin bölge gelişimine katkısı vardır" önermesine katılımı en çok etkileyen demografik unsur eğitimdir. Regresyon analizi sonucunda üreticilerin eğitim seviyesi arttıkça önermeye katılımı düşmekte, eğitim seviyesi düştükçe önermeye katılımları artmaktadır.

Yerel Halkin Coğrafi̇ İşaretli̇ Ürünlere Bakiş Açilari: Si̇vas İli̇ Örneği̇

“…Coğrafi işaretler, toplumun kültür, örf, adet, gelenek ve beşerî kaynaklarının karakteristik özellikleri ile coğrafi alanın niteliklerini yansıtan işaretlerdir (Arıkan, 2017). Bu işaretler, ürünün en az otuz yıl kabul görmüş olması gerekmektedir ve ürünlerin bölgesel, yöresel kimliklerini belirlemektedir.…”

“…Bu işaretler, ürünün en az otuz yıl kabul görmüş olması gerekmektedir ve ürünlerin bölgesel, yöresel kimliklerini belirlemektedir. Coğrafi işaretli yöresel ürünlerin mülkiyet hakları, hukuken yasa ile koruma altına alınmıştır (Arıkan, 2017). Dünya Ticaret Örgütü, coğrafi işaretleri "Belirgin bir niteliği, özellikleri yönünden kökeninin bulunduğu bölge ve ülke ile özleşmiş ürünü gösteren işaretler" olarak tanımlamıştır (Altuntaş ve Gülçubuk, 2014).…”