Coğrafi saha çalışmasına ilişkin sosyometrik bir analiz

Abstract

Coğrafya eğitiminin önemli öğretim yöntemlerinden biri olan coğrafi saha çalışmaları; öğrencilerin kuramsal bilgiyi sahada nasıl kullanabileceklerine, olayların nedenlerini ve sonuçlarını ne şekilde açıklayabileceklerine, bunlar arasındaki ilişkileri sentezleyebilmelerine, hatta çözüm önerilerinde bulunarak değerlendirmeler yapabilmelerine imkân tanır. Ancak coğrafi saha çalışmalarının bir de sosyal etkileşim boyutu vardır ki bu da öğrenciler arasındaki ilişki ve iletişime dayanır. Dolayısıyla bu araştırmada, coğrafi saha araştırmalarını öğretim açısından daha verimli hale getirmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda “Coğrafi saha çalışmalarını daha verimli hale getirmede grup dinamiklerinin etkisi nasıldır?” problem cümlesi çerçevesinde sosyometri yöntemi uygulanmıştır. Sosyometrinin amacı, insanlar arasında daha fazla karşılıklılık derecesi ve ilişkilerde daha fazla özgünlük sağlayarak grup etkinliğini kolaylaştırmak, katılımcıların memnuniyetini artırmaktır. Bu bağlamda, çalışma grubunu oluşturan 20 katılımcı, sosyometri testini cevaplandırmıştır. Elde edilen bulgular sosyomatris ve sosyogram aracılığıyla yansıtılmış ve yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edilen bilgilerle desteklenerek yorumlanmıştır. Sosyometrik analiz sonucunda lider ve yıldız öğrenciler, klikler ve yalnızlar belirlenmiştir. Ulaşılan sonuçlara bağlı olarak; lider öğrencilerin coğrafi saha çalışmalarında eğitimcinin yanında sorumluluk paylaşımı, lider ve yıldız öğrencilerden akran öğretiminde aktif olarak faydalanma, yalnız ve kurallara uymayan öğrencilerin daha aktif ve görünür kılınması için lider ve yıldız öğrencilerle sorumluluk paylaşma, uyum problemi yaşayan ve kurallara uymayan öğrenciler için sosyal destek almaları gibi önerilerde bulunulmuştur. Kısaca bu araştırmada sosyometrik analiz bulgularının, coğrafi saha araştırmalarında grup dinamiğinin etkilerini göz önüne alarak daha etkili bir öğrenme alanı oluşturmak adına, önemli bir yol haritası oluşturabileceği görülmüştür.