Coğrafya Öğretim Programında Yer Alan Fizik Kavramlarının İncelenmesi

Abstract

Doğayı inceleyen doğa bilimleri disiplinleri içerisinde başlıca alt disiplinler olarak fen bilimleri disiplinleri akla gelse de fen bilimleri ve sosyal bilimler arasında köprü bir disiplin olarak sınıflandırılan coğrafya da bu sistem içerisinde yer almaktadır.Coğrafya biliminin alt dalı olan fiziki coğrafyanın birçok konusu fen bilimleri ile örtüşmektedir. Bu araştırmada bir sosyal bilim disiplini olan coğrafya dersi ile bir fen bilimi disiplini olan fizik dersine ait kavramlar arasındaki ilişki incelenerek, bu iki disipline ait kavramlar arasındaki uyumun ve ortak noktaların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Ortaöğretim Coğrafya Dersi Öğretim Programı kazanımlarında ve Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulunca ortaöğretim coğrafya dersleri öğretim sürecinde okutulması uygun görülen 2020-2021 eğitim-öğretim yılına ait 9., 10. ve 11. sınıf ders kitaplarında yer alan fizik kavramları açısından inceleme yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre ortaöğretim coğrafya dersi öğretim programında bulunan toplam 20 kazanımın ve coğrafya dersi ders kitaplarında yer alan toplam 110 kavramın fizik kavramlarıyla ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu kavramların 65 tanesinin 9. sınıf coğrafya ders kitabında, 53 tanesinin 10. sınıf coğrafya ders kitabında ve 29 tanesinin 11. sınıf coğrafya ders kitabında olduğu görülmüştür. Araştırmanın bulgularından yola çıkarak coğrafya ve fizik biliminin ortak kavramlarının bulunduğu ve öğretimlerinin disiplinlerarası yaklaşım uygulamalarına uygun olduğu söylenebilmektedir. Bu araştırmada öğrencilerin ortaöğretim coğrafya dersinde karşılaştıkları fizik kavramlarına ilişkin bilimsel bilgiyi genellikle ilköğretim seviyesinde öğrendikleri belirlenmiştir. Bu araştırmanın sonuçlarına göre coğrafya dersine ait kavramların diğer fen bilimleri disiplinleriyle olan ilişkisinin de kavram bazında ortaya çıkarılması, böylelikle disiplinlerarası öğretim yaklaşımı ile öğretim planlamada bu çalışmalarda yararlanılması önerilmektedir.