Ö Öz ze et tA Am ma aç ç: : ‹leri evre böbrek hastal›¤› olan hastalarda, özellikle hemodiyaliz uygulananlarda, düflük kemik kütlesi frajilite k›r›klar› gibi ciddi sa¤l›k sorunlar›na yol açabilir ve hastalar›n yaflam kalitesi üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Bu çal›flman›n amac› bir grup hemodiyaliz hastas›nda kemik mineral yo¤unlu¤unu (KMY) belirlemek ve baz› klinik parametreler ve biyokimyasal kemik döngüsü belirleyicileri aras›ndaki iliflkileri de¤erlendir-mektir. G Ge er re eç ç v ve e Y Yö ön nt te em m: : Çal›flmaya yafl ortalamas› 49,1±16,4 y›l olan 30 hemodiyaliz hastas› dahil edildi. KMY ölçümleri lomber vertebralardan (L2-L4) ve femur boynundan dual enerji X-ray absorbsiyometri (DXA) kullan›larak gerçeklefltirildi. Hemodiyaliz seans› öncesinde kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz, intakt paratiroid hormon (iPTH) gibi biyokimyasal kemik döngüsü belirleyicileri ve plazma bikarbonat, kan pH's›, serum albümin ve hematokrit seviyeleri gibi biyokimyasal kemik döngüsü belirleyicileri ölçüldü. B Bu ul lg gu ul la ar r: : Hastalar›n ortalama lomber vertebra ve femur boynu T-skorlar› s›ras›yla -1,6±0,8 ve -2,6±1,1 idi. Dünya Sa¤l›k Örgütü'nün KMY T-skorlar›-na dayanan kriterlerine göre lomber vertebralarda, hastalar›n %7'si osteoporotik, %60'› osteopenik, %33'ü normaldi. Di¤er taraftan, femur boynunda sonuçlar %50 osteoporotik, %40 osteopenik ve %10 normal fleklindeydi. Femur boynu osteoporotik olanlarla olmayanlar aras›nda yafl, diyaliz süresi ve iPTH seviyeleri bak›m›ndan belirgin fark gözlenmedi. Her iki bölgenin KMY ile hastalar›n yafllar›, diyaliz süreleri ve serum kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz, iPTH de¤erleri aras›nda herhangi bir korelasyon bulunmad›. Her iki cins aras›nda KMY ve biyokimyasal kemik döngüsü belirleyicileri bak›m›ndan istatistiksel olarak anlaml› bir fark yoktu. S So on nu uç ç: : Biz bu çal›flmada hemodiyalize giren hastalar›n %53'ünde özellik-le femur boynunda olmak üzere osteoporozun oldu¤unu tespit ettik. Bu nedenle, kronik hemodiyaliz hastalar›nda kemik sa¤l›¤›n›n iyilefltirilmesi amac›yla femur boynu KMY ölçümlerinin düzenli aral›klarla yap›lmas›n› öneriyoruz. Türk Fiz T›p Rehab Derg 2010;56:62-6. A An na ah ht ta ar r K Ke el li im me el le er r: : Hemodiyaliz, osteoporoz, kemik mineral yo¤unlu¤u, DXA S Su um mm ma ar ry y O Ob bj je ec ct ti iv ve e: : Low bone mass in end-stage renal disease patients, especially those undergoing hemodialysis, can lead to serious health problems such as fragility fractures and may have negative impact on their quality of life. The aim of this study was to determine bone mineral density (BMD) in a group of hemodialysis patients and to evaluate its relationship with several clinical parameters and markers of biochemical bone turnover. M Ma at te er ri ia al ls s a an nd d M Me et th ho od ds s: : Thirty hemodialysis patients, with a mean age of 49.7±16.0 years, were included in the study. The BMD was measured at the lumbar spine (L2-L4) and at the proximal femur by dual-energy X-ray absorptiometry (DXA). Markers of biochemical bone turnover such ...