ÖZETİlaçlar, fizyolojik süreçlerde güçlü ayarlayıcıdır. Optimum şartlarda kullanıldığında mortalite ve morbiditenin önemli oranda azaltılmasında etkili olmasına rağmen, ilaç hataları tıbbi hataların en yaygın nedenidir ve hastada geri dönüşü olmayan komplikasyonlar oluşabilir. İlaç kullanımı doktorun reçeteyi yazması ile başlayan, eczacı tarafından ilacın tedariki ile devam eden ve hemşire tarafından ilacın hazırlanması ve hastaya uygulanması ile son bulan multidisipliner bir süreçtir. Bu süreçlerin herhangi bir aşamasında yaşanan sorun, tıbbi hataların oluşmasının sebebidir. Bu derlemede, sağlık bilgi teknolojilerinin ilaç hatalarını engelleme ve sistemin iyileştirilmesi üzerine etkileri incelenecektir.Anahtar Kelimeler: ilaç hatası, teknoloji, hasta güvenliği
SUMMARYMedications are strong regulators of physiologic processes. Despite being significant effective decreasing mortality and morbidity when used optimally, medication errors are the most common causes of medical errors and irreversible complications may occur in patients. Medication usage is a multidisciplinary process which begins with the doctor's prescription, is followed provision of medication by pharmacist and ends with the preparation and administration of the medication to the patient by nurse. The problems that exist at any stage of this process are the reason of medical errors. In this review, the effects of health information technologies on the prevention of medication errors and improvement of the system will be examined.Key words: medication error, technology, patient safety
GİRİŞFarmakoloji alanında yaşanan gelişmeler tedaviyi daha etkin yönetmek ya da daha önce tedavi edilemeyen hastaları iyileştirmek amacına yönelik yeni bir takım ilaçların üretimini ve ilaç kullanımının artmasını beraberinde getirmiştir. İlaç kullanımındaki artışın bir etkisi olarak da, ilaçlara bağlı yan etkilerin, istenmeyen olayların ve ilaç hatalarının insidansında artış yaşanmıştır. Bu durum ilave tedavi gereksinimi nedeni ile hastanede kalış gün süresinin uzamasına, mortalite riskinin artmasına ve hastane maliyetlerinin yükselmesine sebep olmuştur 1 . Öte yandan ilaçlar, bir başka ifade ile modern farmakolojik ajanlar, fizyolojik süreçlerde güçlü ayarlayıcıdır 2 . Optimal kullanıldığında mortalite ve morbiditenin önemli oranda azaltılmasında etkili olmasına rağmen, ilaç hataları tıbbi hataların en yaygın nedenidir ve hastada geri dönüşü olmayan zararlar oluşturabilir. Literatürde komplikasyon ile sonuçlanan istenmeyen olayların en önemli sebeplerinden birisinin ilaç hataları olduğu, yatarak tedavi gören erişkin hastaların % 6,5'inde ve ayaktan müracaat eden erişkin hastaların % 27,4'ünde ilaç hatalarının geliştiği belirtilmektedir 3 . Barker ve arkadaşları ABD'de 36 hastanede yaptıkları çalışmada, hastaneye kabullerin en az %19'unda ilaç hatalarının geliştiğini tespit etmişlerdir 4 . Grasso ve arkadaşları ise yaptıkları çalışmada 1448 hasta gününe ilişkin hasta kayıtlarını incelemiş ve 2194 ilaç hatası geliştiğini bulmuşlardır 5 . Avustralya'da 2002-2008 yılları...