Covi̇d-19 Pandemi̇si̇nde Karanti̇na Süreci̇ne Gi̇rmi̇ş Ki̇şi̇leri̇n İnternet Haber Si̇teleri̇ Ve Sosyal Medyadaki̇ İnfodemi̇ye İli̇şki̇n Tutumlari

Abstract

Bu çalışmada, Covid-19 pandemi döneminde karantina sürecine girmiş kişilerin, pandemi ile ilgili olarak internet haber siteleri ve özellikle sosyal medya platformlarında yayımlanan bilgilerin doğru ve güvenirliliğine ilişkin görüşleri incelenmiştir. Bir yılı aşkın süredir küresel çapta etkili olan Covid-19 pandemisi sürecinde, internet haber sitelerinde ve sosyal medya kanallarında yoğun ve kesintisiz bilgi paylaşımları yapılmakta; bu paylaşımların bazılarının doğruluğu kanıtlanabilirken, bazıları ise anonim kalmakta ve güvenilir bir kaynağa dayandırılamamaktadır. Salgının kendisi kadar önemli ve müdahale edilmesi gereken bir kavram olan infodemi (yanlış bilgi ve dezenformasyon salgını), özellikle internetin sağladığı kolaylıklar neticesinde küresel düzeyde bir halk sağlığı sorunu olarak ortaya çıkmıştır. İlgili literatürde, pandemiye ilişkin yayımlanan haberler ve sosyal medya paylaşımları üzerine analizler yapıldığı ve insanlarla pandemi sürecine ilişkin anket uygulamalarının gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Fakat karantina sürecine girmiş kişilerle gerçekleştirilen çalışmaların eksik oluşu, bu araştırmanın önemini oluşturmaktadır. Covid-19 pandemisi döneminde karantina sürecine giren insanların, internet haber siteleri ve özellikle sosyal medya üzerinden yayımlanan bilgilerin doğru ve güvenirliliğine ilişkin görüşlerini incelemeyi amaçlayan bu çalışmada, veri toplamak amacıyla yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelere katılan kişiler, birbirinden farklı demografik özelliklere sahip, 5 kadın ve 5 erkek olmak üzere toplam 10 katılımcıdan oluşmaktadır. Görüşmeler sonucunda katılımcıların, karantina süreçlerinde internet kullanım oranlarının arttığını ve pandemiye ilişkin 'felaket senaryolarının' ise insanları korkutmak amaçlı çıkartıldığını düşündüğünü belirtmiştir. Katılımcılar ayrıca internet ve sosyal medyadan edindikleri bilgiler çerçevesinde Covid-19 aşısına çok güvenmediklerini ve aşı hakkında çıkan olumsuz söylentiler nedeniyle aşı olmak istemediklerini ifade etmiştir.

İnfodemi̇ Ve Di̇ji̇tal Kamusal Alan: Afet Dönemi̇ Özeli̇nde Bi̇r Araştirma

“…Türkiye'de kullanıcıların çoğunun (%73,2) interneti bilgiye ulaşmak için ve haberleri ve güncel gelişmeleri takip etmek (%67,6) için kullandıkları bilinmektedir (Datareportal, 2023). Infodemi ve sosyal medya üzerine çoğunluğu kovid-19 pandemisi özelinde olmak üzere birçok araştırma yapılmış (Tuncer ve Tam, 2022;Yumrutaş, 2022;Bozkurt, 2021;Altuntaş vd., 2022;Yıldırım ve Kebelek, 2021;Kuş ve Öztürk, 2022), infodemi ve sosyal medya aracılığı ile artan şiddeti ortaya konmuştur. Toplumu yanlış yönlendiren her türlü enformasyon ve haberin en görünür olduğu dönemlerden birisi olan kovid-19 pandemisi döneminde sahte tedavi satmaktan kritik öneme sahip bilgi sistemlerine siber saldırı düzenlemeye kadar birçok eylem sosyal medya aracılığı ile gerçekleştirildi (Mourad, vd., 2020(Mourad, vd., , s. 2145.…”