Izvod: U radu je ispitivana mogućnost i opravdanost primene stakla sa kontrolisanim otpuštanjem hranljivih elemenata kao novog ekološkog materijala u proizvodnji biljaka-rasada kadifice (Tagetes patula L.). Tokom istraživanja praćen je njegov uticaj na razvijenost proizvedenih biljaka-rasada. Biljke-rasada proizvedene su u polistirenskim kontejnerima (speedling system) i polipropilenskim saksijama (pot system). Istraživanja su sprovedena u stakleniku Poljoprivrednog fakulteta u Beogradu tokom 2011. U toku proizvodnje rasada dodavano je ispitivano staklo granulacije < 0,5 mm u dozama 0-4 g/l. Rezultati istraživanja ukazuju na pozitivan efekat primenjenog stakla sa kontrolisanim otpuštanjem jona u proizvodnji biljaka-rasada kadifice. Njegovom primenom dobija se rasad bolje razvijenosti, te je njegova upotreba opravdana. Najbolji efekat na ispitivane parametre razvijenosti biljaka-rasada imala je doza od 1 g/l supstrata. Ključne reči: staklo sa kontrolisanim otpuštanjem hranljivih elemenata, kadifica, rasad Tagetes patula L.
UvodU savremenoj proizvodnji rasada i cveća koriste se supstrati za čije se oplemenjivanje koriste različiti materijali ili komponente. Kako navodi Verhagen (1997) takvi materijali su obično nedovoljno ispitani i mogu dovesti do problema u proizvodnji biljaka, zbog čega je veoma važno ispitati nove materijale tj. komponente sa aspekta fizičkih, hemijskih, bioloških i ekoloških osobina, pre uvođenja u komercijalno korišćenje od strane proizvođača.Upotreba odgovarajućih eko-materijala u poljoprivredi, kako ističu Nikolić et al. (2011b) predstavlja ne samo savremeni trend već i imperativ u savremenoj poljoprivrednoj proizvodnji. Njima se ne postižu samo veći prinosi, već se utiče na očuvanje životne sredine.Rezultati brojnih nezavisnih istraživača (Bayer et al. 2007) ukazuju na značaj iznalaženja alternativnih supstrata, pa i samih komponenti koje ga čine, za proizvodnju rasada cveća u staklenicima. Oni ističu da se primenom alternativnih supstrata može uticati na smanjenje proizvodnih troškova, a time i cene gotovih proizvoda.Jedna od mogućih novih komponenti u supstratima mogu biti i različita stakla. Dosadašnja istraživanja pokazala su da zbog svoje amorfne strukture stakla poseduju svojstva koja ih čine perspektivnim kandidatima za materijale sposobne da učestvuju u biološkim procesima živih organizama. Kako su istakli Tošić et al. (2002) njihova hemijska aktivnost u procesima koji nastaju pri kontaktu sa raznim rastvorima veoma pomaže u dizajniranju i proizvodnji novih materijala koji su efikasni pri razvoju i rastu živih organizama i u zaštiti prirodne okoline. Njihova glavna prednost je fleksibilnost na promene hemijskog sastava, što omogućava uvođenje novih komponenti i menjanje njihovog sadržaja, a pri tome se kinetika i mehanizam procesa original scientific paper / originalni naučni članak www.nsseme.com/journal.html Zahvalnica: Ovaj rad je nastao u okviru istraživanja na projektu TR 34001 "Razvoj stakla sa kontrolisanim otpuštanjem jona za primene u poljoprivredi i medicine" finansiran...