Davranış Odaklı İş Güvenliği Uygulamalarının İş Güvenliği Kültürüne Etkisi

Abstract

Öz: Bu çalışmanın amacı, işletmelerdeki davranış odaklı iş güvenliği uygulamalarının iş güvenliği kültürüne etkisini ve işletmelerde pozitif güvenlik kültürü oluşturmadaki rolünü, daha önce yapılmış çalışmalardan yararlanarak ortaya koymaktır. Bu kapsamda, davranış, davranış odaklı iş güvenliği, güvenlik kültürü, negatif/pozitif güvenlik kültürü, davranış odaklı iş güvenliği uygulamalarının güvenlik kültürüne etkisi, yerli/yabancı, offline/online literatür tarama ve derleme yöntemi ile ele alınmaktadır.Teknolojinin baş döndürücü bir hızla ilerlemesi başta olmak üzere, her an yeni işkollarının ortaya çıkması, yeni makine/teçhizatlara ihtiyaç duyulması ve edinilmesi, yeni kimyasalların üretilmesi, iş yerlerinde yeni sorunlarla karşı karşıya kalınmasına ve devam eden proseslerde iş güvenliği konusunun her geçen gün daha da önemli hale gelmesine neden olmuştur. Günümüzde kendi kendini yenileyen, evrilen bir iş güvenliği sistemine sahip işletmelerin hayatta kalmayı başaracağına vurgu yapılmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği küresel boyutta bir sorun ve çözümler üretilmesi gereken bir alandır. Her yıl işle ilgili kaza ve hastalıklar sonucunda üç milyondan fazla kişi hayatını kaybetmektedir. Ayrıca her yıl yüzaltmış milyon yeni meslek hastalığı vakası ile üçyüz milyon ölümcül olmayan iş kazası yaşanmaktadır. Türkiye'de Sosyal Güvenlik Kurumu istatistiki verileri de ölümlü iş kazası oranlarının ciddi rakamlarda olduğunu göstermektedir. Bu veriler, iş sağlığı ve güvenliği konusunun önemli olduğu kadar, evrensel olduğunu göstermek adına anlamlıdır. Gerçekleşen iş kazalarının büyük bir oranı çalışanların hatalı davranışlarından kaynaklanmaktadır. İşte, davranış odaklı iş güvenliği uygulamalarının temel amacı, çalışanların hatalı ve güvensiz davranışlarını olumlu/güvenli davranışlarla değiştirmek ve bunu pekiştirerek alışkanlık haline getirmelerini sağlamaktır. Yapılan literatür taraması sonucu elde edilen bulgulara göre, işyerlerinde güvenli çalışma ortamı oluşturmanın en etkili yolu, pozitif güvenlik kültürünü benimsemek ve uygulamaktan geçmektedir. Pozitif güvenlik kültürü ise, davranış odaklı iş güvenliği uygulamalarına dayanmaktadır. İşletmelerin, mevcut durumlarını detaylı bir biçimde analiz ederek, negatif güvenlik kültüründen pozitif güvenlik kültürüne geçme sürecinde gerekli

Workplace Inspections in Turkey Conducted Within the Scope of Ilo Labor Inspection Convention

“…These problems were not given much importance at first, but with the realization that these problems reduce work efficiency, cause labor and human losses and damage to the business, this problem has gained importance and the need to think about and take precautions has emerged. In addition to material losses, it has also been understood that events such as work accidents and occupational diseases negatively affect work psychology, employees and their environment and cause moral losses at least as much as material problems (Başkan, 1999;Nişancı & Demirören, 2020;Koç, 2023).…”

Analysis of Various Work Accidents in Isparta Provincial Center

“…İş kazaları yalnızca çalışanlara değil; kaybedilen zaman ve işgücüne bağlı olarak işletme ve devlet ekonomisine de zarar vermektedir (Pişkin ve Dalyan, 2020;Eraslan ve Cansaran, 2020). Yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler yeni makine ve ekipmanların, ara ürünlerin, yeni iş kollarının oluşmasına imkân sağlarken, iş güvenliği kavramı da aynı derecede önemli hale gelmektedir (Nişancı ve Demirören Kaymak, 2020). Çünkü her bir yenilik yeni tehlikeleri de beraberinde getirmektedir.…”