De overgang naar een Lean-management denk- en handelswijze

Abstract

In deze studie bestuderen we de inpassing van Lean en beschrijven we wat er tijdens een vertaal- of inpassingsproces (ofwel 'translatie') van Lean bij een Nederlandse overheidsorganisatie gebeurt. 'Lean' wordt als een 'slanke' ofwel kostenbesparende en efficiënte handelswijze gezien. We analyseerden een Lean-inpassingsproces aan de hand van een Actor-Netwerk Theoretische analyse (ANT), die vier momenten van translatie onderkent: problematiseren, interesseren, toetreden en mobiliseren. Door praktijkinformatie uit deze casus te plaatsen in de translatiemomenten, zien we dat het Lean-inpassingsproces niet lineair en sequentieel verloopt. Deze ANT-beschrijving laat zien hoe zich rondom Lean een netwerk vormt, hoe Lean vormgeeft aan het netwerk, Lean zelf van vorm verandert, het Lean-netwerk uiteenvalt en hoe alsnog kleine en naast elkaar bestaande Lean-netwerken binnen één organisatie ontstaan.

Socio-Technical Systems: Using Actor-Network Theory to Make the Social More Tangible in a Technical Space

“…The actor is defined by the network [43]. Through the concept of generalised symmetry, human and non-human elements are assumed to be equal; both elements are given even weighting during the analysis; both have influence; humans action their influence through agency; non-humans action their influence through performativity; and all of the elements and their associated relationships are studied in the analysis [13,36].…”

“…Translation is the complex journey undertaken by actors in an actor-network, such that the outcomes are unpredictable and are a function of the actor-network dynamic [36,47].…”

“…The four moments of translation are problematisation, interessement, enrolment, and mobilisation [6,29,34,36].…”

“…ANT has been applied in the engineering discipline because it facilitates the examination of systems [13]. ANT's enabling of the scrutiny of change dynamics has resulted in its application in lean management [6,32], lean six sigma [33], business process re-engineering [34,35], and lean management in the public sector [7,36]. ANT has enabled the exploration of the relationship between technology and society in m-learning [11], ehealth [37], and e-government [5].…”

Lean, een actieve speler in een netwerk: inzichten uit een relationeel-performatief perspectief

“…Lean is op te vatten als een organisatieconcept dat de productiviteit in arbeidsprocessen verbetert door het voorkómen van verspillingen. Lean stelt de klant centraal en hanteert een vijftal principes om de waarde voor de klant te maximaliseren, namelijk: vaststellen van klantwaarde, analyseren van waardestromen, creëren van flow, maken op klantvraag en continu verbeteren (De Koeijer and Hazelzet 2017;Van Loenen et al 2020). Het (top)management verwacht met een monocentrisch en top-down georkestreerd Lean-veranderprogramma Lean in de bloedsomloop van de organisatie(leden) te krijgen en zo de gestelde Lean-doelen te verwezenlijken.…”