De psychische gezondheid van gedetineerden in België en Nederland: een systematisch overzicht

Abstract

Internationaal onderzoek toont consistent aan dat psychische gezondheidsproblemen (psychiatrische stoornissen, psychische klachten en middelengebruik) disproportioneel vaker voorkomen bij gedetineerden in vergelijking met de algemene bevolking. Een slechte psychische gezondheid gaat gepaard met verschillende ongunstige uitkomsten, waaronder suïcide. In de afgelopen jaren werden veel nieuwe Belgische en Nederlandse gegevens over dit thema gepubliceerd in de wetenschappelijke literatuur, die tot op heden niet werden gebundeld. In deze systematische literatuurstudie wordt een up-todate overzicht gegeven van onderzoeksbevindingen omtrent de omvang van psychische problemen bij gedetineerden in België en Nederland. Gebaseerd op 24 empirische studies uitgevoerd in 1997-2018 blijkt dat personen met psychische problemen oververtegenwoordigd zijn in Belgische en Nederlandse gevangenissen. Dit vormt zowel een uitdaging als een opportuniteit om tegemoet te komen aan de zorgbehoeften van deze kwetsbare populatie. Investeren in de preventie en behandeling van psychische problemen komt niet alleen de gedetineerden in kwestie ten goede, maar evenzeer de maatschappij in brede zin. Inleiding Op elk willekeurig moment zijn wereldwijd grofweg 10 miljoen personen opgesloten in een gevangenis. 1 Op 1 september 2016 waren in België en Nederland samen ongeveer 19.000 volwassenen gedetineerd (tabel 1). Er is reeds veelvuldig onderzoek uitgevoerd naar de algemene gezondheidstoestand van gedetineerden (Kinner & Young, 2018), bijvoorbeeld in Duitsland (Opitz-Welke e.a., 2018), Canada (Kouyoumdjian e.a., 2016), de Verenigde Staten (Wilper e.a., 2009) en het Verenigd Koninkrijk (Heidari e.a., 2014). Uit deze-overwegend Angelsaksischeliteratuur komen duidelijke aanwijzingen dat de lichamelijke gezondheid van gedetineerden slechter is dan die van de algemene bevolking. De prevalentie van infectieziekten (hiv, hepatitis en tuberculose) en chronische aandoeningen (diabetes, astma en hypertensie) is bijvoorbeeld erg hoog onder diegenen die zijn opgesloten in een gevangenis (Dolan e.a., 2016; Fazel & Baillargeon, 2011). 1 De term gevangenis verwijst naar alle penitentiaire inrichtingen waar justitiabelen verblijven en omvat dus zowel de huizen van bewaring als gevangenissen (in België respectievelijk arresthuizen en strafhuizen). Gedetineerde wordt als algemene term aangewend in het artikel en heeft betrekking op elke persoon die is opgesloten in een gevangenis zonder daarbij naar een specifiek juridische titel (preventief gehechten en veroordeelden) te verwijzen, tenzij anders vermeld.

Distinguishing prisoners who think about suicide from those who attempt suicide

“…This study is one of the few to delineate factors associated with suicide attempts among prisoners with suicidal ideation, thereby helping us to better understand the transition from ideation to action in an understudied population at high risk for suicide. A noteworthy strength of the study is its large sample (n = 1326), representing 13.5% of the average daily prisoner population in Belgium (N = 9835), which was broadly representative of the annual census data during the study period (Favril and Dirkzwager, 2019). Six methodological limitations should however be borne in mind when…”

“…In order to identify such high-risk groups who might benefit from targeted interventions, screening instruments should therefore, amongst others, incorporate questions about these clinical variables (Marzano et al, 2016;Brown et al, 2017;Gould et al, 2018). Although of interest, however, reliance on such factors may be of limited practical use for identifying suicidal prisoners prone to behavioural enaction, owing to their overall high prevalence in mainstream prisoner populations (Fazel et al, 2016;Favril and Dirkzwager, 2019). Therefore, guided by specific constructs from the Research Domain Criteria (Glenn et al, 2018), future research should focus on novel volitional factors implicated in the transition from ideation to action, and test the predictive validity of screening instruments incorporating such factors.…”

“…Nonetheless, it is clear that the presence of (certain) mental disorders plays a key role in governing the translation of suicidal thoughts into attempts. Since mental disorders are disproportionally prevalent in prisoners (Fazel et al, 2016;Favril and Dirkzwager, 2019), and general population findings may therefore not be generalized to justice-involved individuals, future research should explore how specific mental disorders differentially relate to distinct stages of the suicidal process among prisoners. A study addressing this important question among a nationally representative sample of New Zealand prisoners is currently underway.…”

Pains of Imprisonment Beyond Prison Walls: Qualitative Research With Females Labelled as Not Criminally Responsible

“…Regarding imported characteristics of inmates, research has found that females are more vulnerable than males for several reasons (Favril & Dirkzwager, 2019; Granja, da Cunha, & Machado, 2015; Mollard & Brage Hudson, 2016). They appear to be more socio-economically deprived (Lewis, 2006; Mollard & Brage Hudson, 2016; Moloney, van den Bergh, & Moller, 2009; Owen & Bloom, 1995), which has sometimes led to their involvement in drug-related crimes (Bloom, Owen, & Covington, 2012; Carson, 2018; Joosen et al, 2016) or property crimes (Bloom et al, 2012; Kestermann, 2005).…”

“…Psychiatric disorders are more prevalent among prison inmates than among the general population (Hanssens, Vyncke, Steenberghs, & Willems, 2018; James & Glaze, 2006; Mallicoat, 2012; Plugge, Douglas, & Fitzpatrick, 2011). Moreover, several studies have found that female inmates are more likely than male inmates to have psychiatric disorders and to misuse substances (Belknap, Lynch, & DeHart, 2016; Bronson & Berzofsky, 2017; Favril & Dirkzwager, 2019; Favril, Vander Laenen, & Audenaert, 2017; Gunter et al, 2012; James & Glaze, 2006; Steadman, Osher, Robbins, Case, & Samuels, 2009; Van den Bergh, Gatherer, Fraser, & Moller, 2011).…”