Denetimdeki Bedenler: Bikini Fitnessta Üretilen Kadınlık Kimliği

Abstract

Vücut geliştirme ve fitness, geleneksel olarak erkeklikle ilişkilendirilen bir spordur. Bu sporun bir dalı olan bikini fitness ise, bedenin aşırı kaslı bir görünüme sahip olmadan kadınsı estetikle idealize edilmesi olarak yorumlanabilir. Bu spordaki kadınların deneyimleri üzerinden, hem toplumsal cinsiyet rejiminin yeniden inşasını hem de eril denetime meydan okumanın farklı formlarını analiz edebiliriz. Nitekim bu alandaki sporcular bir yandan ideal olarak kurgulanan kadın bedenine ulaşmaya çalışırlarken diğer yandan bikini giyme pratiği üzerinden eril tahakküme karşı bir tehdit oluşturmaktadırlar. Bu çalışma, bikini fitnessçı kadınların maruz kaldıkları cinsiyetçi/ayrımcı pratikleri, beden ve iktidar ilişkisi ile eril tahakküm bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseninin kullanıldığı bu araştırmada veriler görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırma grubunu, iki antrenör, dört sporcu olmak üzere toplam altı kişi oluşturmuştur. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bulgular, bikini fitnessın toplumsal cinsiyetlendirilmiş bir alan olduğunu ve bu alanda disipline edici iktidar pratiklerinin uygulandığını göstermektedir. Katılımcıların aileleri ve sosyal çevreleri, onların bikini giymesinden rahatsız olmuş ve erkek gibi kaslı olacaklarından endişe duymuşlardır. Sonuç olarak bikini fitnessın, bir yandan kadınların geleneksel kadınlık normlarını yeniden inşa etmesi nedeniyle baskıcı, diğer yandan beden üzerindeki eril denetimin kalıplarını yıkma özelliği nedeniyle güçlendirici bir pratik olduğu anlaşılmaktadır.

Body Shaming Experiences of Elite Female Athletes

“…This understanding, which is most often formed within the framework of the characteristics of the male body, is shaped by the prevailing social view. Studies (Hunter, 2004;Thorpe, 2009;Kavasoğlu & Macit, 2018;Öztürk & Koca, 2014) demonstrate that the process in which the muscular female body transforms into a social body is under the influence of this prevailing discourse.…”

“Your Hair or the Team!” Body Politics and Possibilities of Resistance in Women’s Football in Turkey

“…Türkiye'de de kadınların elit düzey 2 spor deneyimleri üzerine söz söyleyen araştırmalar, heteroseksüel kadınlığın sporda katı bir norm olarak işlediğini ortaya koymaktadır (Koca ve Bulgu, 2005;Kavasoğlu ve Koca, 2019;Öztürk ve Koca, 2018;Öztürk ve Koca, 2020). Örneğin erkek kimliğinin inşasında önemli görülen vücut geliştirme alanında kadın sporcular, cinsiyet kimlikleri ve cinsel yönelimlerinin sorgulanmaması için cisheteroseksüel kadınlıklarını vurgulamak durumunda kalmaktadırlar (Kavasoğlu ve Macit, 2018;Kavasoğlu ve Koca, 2019). Dahası vücut geliştirme ve fitness alanının bikini fitness kategorisinde kadın sporcular kaslı fakat seksi olduklarını göstermek için tepeden tırnağa tüm bedenlerine ve beden hareketlerine, bakışlarına, jest ve mimiklerine dikkat etmektedirler (Kavasoğlu ve Koca, 2021).…”

Women Athletes’ Experiences of Empower and Oppression through Bikini Fitness

“…Örneğin bikini fitness yarışmacılarının kadınlıkla müzakerelerini inceleyen Tajrobehkar (2016) bikini fitnessçıların kadınlığın ideal tanımlarını yeniden ürettiğini ve pekiştirdiğini iddia etmiştir. Kavasoğlu ve Macit (2018) ise bikini fitnessçıların deneyimlerini incelemiş, bikini fitnessçı bedenin gerilimleri, sporcuların bu alanda var olma stratejileri ve sporculara yönelik eril tahakküm pratiklerinin neler olduğuna odaklanmışlardır. Bu araştırmada ise bikini fitnessın sporcular için güçlendirici ve baskı kurucu yönlerini çift yönlü analiz etmeye çalışılacaktır.…”

“…Bikini fitness yoluyla güçlenme deneyimleri tüm sporcular için farklılık gösterse de bu deneyimin merkezinde yaşamları hakkında kendi kararlarını vermeleri, bağımsızlaşmaları, kendi kimliklerini inşa etmeleri ve bu kimliği (örneğin bikini fitnessçı kimlik) ailelerine ve sosyal çevrelerine kabul ettirmeleri, kendilerini güçlü ve mutlu hissetmeleri gibi kazanımlar vardır. Bununla birlikte sporcuların bikini ya da antrenman kıyafetlerine yönelik zaman zaman tehdite varan ataerkil iktidar pratiklerine rağmen bikini fitness deneyimlerini sürdürmeleri, geleneksel toplumsal cinsiyet düzenine ve ataerkil iktidara karşı oldukça güçlü bir direnç oluşturma ve dahası bu normları dönüştürme ihtimali taşımaktadır (Kavasoğlu ve Macit, 2018).…”