Om meer inzicht te krijgen in de manier waarop tandartsbezoek en mondverzorging wordt beïnvloed door de mate van kwetsbaarheid en verschillende kwetsbaarheidfactoren werden 51 kwetsbare ouderen geïnterviewd. Aanvullende informatie werd verzameld over leeftijd, geslacht, woonsituatie, aanwezigheid en gebruik van gebitsprothesen, zelfgerapporteerde mondgezondheid en gezondheid, chronische aandoeningen en zorgzwaarte. Uit de thematische kwalitatieve analyse van de verzamelde gegevens blijkt dat kwetsbare ouderen zolang mogelijk vasthouden aan vertrouwde mondverzorgingsroutines om een gevoel van eigenwaarde te ondersteunen. Bij ernstige gezondheidsklachten geven ze eerst het tandartsbezoek op en uiteindelijk ook de mondverzorgingsroutines. Daarbij spelen gebrek aan vertrouwen in het resultaat van het tandartsbezoek, het bagatelliseren van klachten en het devalueren van de mondgezondheid een rol. Ook ervaren kwetsbare ouderen psychische en sociale belemmeringen voor mondzorg en tandartsbezoek wanneer ze in verzorgingshuizen terechtkomen.
Wat weten we?Kwetsbaarheid heeft vaak tot gevolg dat mensen minder vaak naar de tandarts gaan en hun mond minder goed verzorgen. De mondgezondheid van kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen is slechter dan die van niet-kwetsbare ouderen.
Wat is nieuw?Het onderzoek biedt nieuwe inzichten in de manier waarop kwetsbaarheid het mondverzorgingsgedrag en tandartsbezoek beïnvloedt en hoe en in hoeverre mentale, fysieke en sociale beperkingen hierbij een rol spelen.
Praktijktoepassing
InleidingAl meer dan 35 jaar vinden onderzoekers een discrepantie tussen klinische (door de tandarts vastgestelde) behandelnoodzaak en subjectieve (door de patiënt ervaren) behandelnoodzaak en tussen subjectieve behandelnoodzaak en tandartsbezoek (Grabowski en Bertram, 1975;Gerritsen et al, 2011). Van de 100 ouderen bij wie een klinische behandelnoodzaak is vastgesteld, ervaart minder dan de helft de noodzaak voor behandeling, en slechts ruwweg een kwart neemt daadwerkelijk initiatief om een tandarts te bezoeken (Ferro et al, 2008;Gerritsen et al, 2011).Gobbens et al (2010) definiëren kwetsbaarheid als "een dynamische toestand die wordt gekenmerkt door verliezen in één of meerdere domeinen van het menselijk functioneren (fysiek, psychologisch, sociaal), die veroorzaakt worden door een scala aan factoren en die het risico op negatieve gezondheidsuitkomsten vergroten". Deze toestand draagt waarschijnlijk bij aan de discrepantie tussen klinische en subjectieve behandelnoodzaak, en tussen subjectieve noodzaak en tandartsbezoek. Kwetsbaarheid heeft een negatieve invloed op zowel tandartsbezoek als op mondverzorgingsgedrag (MacEntee, 2011). Onderzoek heeft aangetoond dat verminderde mobiliteit, verminderde fysieke functies, weinig energie, depressie en gebrek aan sociale steun hiermee zijn geassocieerd (Dolan et al, 1998; Kiyak en Reichmuth, 2005;Borreani et al, 2008;Stromberg et al, 2012). Niet bekend is op welke manier kwetsbaarheid en verschillende kwetsbaarheidsfactoren van invloed zijn op de mondverzorging en t...