Deprem Olgusunu Psikoloji Bağlamında Ele Alan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik ve Tematik Analizi

Abstract

Bu çalışmada, Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde (YÖK), deprem konusunu psikolojik değişkenlerle ele alan tezlerin bibliyometrik ve tematik analiz yöntemi ile incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle, 24.09.2023 tarihine kadar YÖK Ulusal Tez Merkezi'ne yüklenen tezler, "deprem", "earthquake" anahtar sözcükleri ile taranmış ve 2650 teze ulaşılmıştır. İlgili tezler konu bağlamında psikoloji boyutu ile sınırlandırıldığında ise 50 lisansüstü teze erişilmiştir. Araştırmada, bibliyometrik analizle tezlerin; üniversite türü, il-üniversite adı, yıl, tez türü, danışman unvanı, enstitü, anabilim dalı, konu, örneklem grubu, tezin yöntemi incelenmiştir. Tezlerde ele alınan psikolojik değişkenlerin benzerlik ve farklılıklarını ele almak için tematik analiz kullanılmıştır. Bibliyometrik araştırmalar, yeni çalışmalara fikir sunma konusunda destek olmaktadır. Tematik araştırmalar ise var olan durumu ayrıntılı olarak değerlendirmektedir. Bibliyometrik analiz sonucunda; depremi psikolojik boyutta ele alan araştırmaların; farklı türde, farklı anabilim ve enstitülerde hazırlandığı görülmüştür. Oldukça farklı grupların örneklem olarak seçildiği ve en çok nicel desende araştırma yönteminin planlandığı sonucuna ulaşılmıştır. Tematik analiz sonucunda ise, depremin psikososyal sonuçları ve depremin sonuçlarını etkileyen faktörler olmak üzere iki tema elde edilmiştir. Sonuç olarak bu çalışma, deprem sürecinde bireylerin psikolojik yaşantılarını ele alan çalışmaları değerlendirmeye fırsat sunmaktadır. Ayrıca Türkiye’nin deprem kuşağında bir ülke olduğu düşünüldüğünde, araştırma sonuçlarının deprem ile ilgili gerçekleştirilen farklı psikososyal çalışmalar için bakış açısı sağlayacağı söylenebilir.