Der unternehmungslustige Ire Bernard Connor (1666–1698)

Abstract

Praca doktorska irlandzkiego lekarza Bernarda Connora (1666–1698) z Reims z 1693 r., w której jest opisany tułów mężczyzny z kośćmi zrośniętymi w jeden blok kostny z powodu spondylitis ankylosans [zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa], powszechnie jest uważana za pierwsze doniesienie o odnalezieniu takiego szkieletu. Informację tę należy jednak postrzegać w kontekście wcześniejszych oraz kolejno pojawiających się podobnych obserwacji w niemieckiej, a zwłaszcza angielskiej literaturze, w której znaleziska takie są opisywane – chociażby w zbiorach anatomicznych, czy też w kontekście klinicznym w większości publikacji Charlesa Hiltona Fagge z 1877 r. Tym samym długo stosowany w Niemczech eponim „choroba Marie-Strümplla-Bechterewa” jest nadal kwestionowany. Bernard Connor jest jednak z innych jeszcze powodów: medycznych i historycznych, uważany za niezwykle interesującą osobistość schyłku XVII stulecia. Jego naukowo zorientowane pisma medyczne przysporzyły mu wrogów w Kościele. Przez kilka miesięcy przebywał w Polsce jako nadworny lekarz króla Jana III Sobieskiego. W swojej trzytomowej, wydanej także w języku niemieckim, historii Polski przedstawił bardzo poglądowo ówczesne stosunki polityczne i społeczne, ale także medycynę kraju, którą postrzegał jeszcze jako bardzo zacofaną. W przeciwieństwie do tego plasują się wzorcowe w skali europejskiej osiągnięcia polskiej reumatologii u schyłku XX wieku, przedstawione na przykładzie kilku wybitnych osobistości.