Determination of some effects of broomrapes (Orobanche cumana Wallr.) in Thrace region on the development of sunflower

Abstract

Canavar otu (Orobanche cumana Wallr.) parazit bitkisi fotosentez yeteneğinden yoksun olmasından dolayı ayçiçeği (Helianthus annuus L.) üretim alanlarında enfeksiyon seviyesine bağlı olarak ciddi verim kayıplarına neden olmaktadır. Bu çalışmada, canavar otuna dayanıklı (LG5582) ve duyarlı (Özdemirbey) ayçiçeği çeşitlerinin 2003-2016 yılları arasında Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne illerinin ayçiçeği üretimi yapılan bazı tarlalarından toplanmış canavar otu enfeksiyonundan ne derecede etkilendikleri belirlenmiştir. Öncelikle, toplanan canavar otu tohumlarının in vitro ortamda çimlenme kabiliyetleri belirlenmiştir. Sonrasında in vivo bitki yetiştirme ortamında canavar otu fidelerinin toprak yüzeyine çıktığı gün ayçiçeği bitkilerinden örneklemeler yapılarak kök/gövde uzunluğu, kök/gövde yaş ağırlığı, kök/gövde kuru ağırlığı, spesifik yaprak alanı (SLA) ve canavar otu enfeksiyon seviyesi belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, duyarlı ayçiçeği çeşidinde en yüksek hasarın 2016 yılında toplanan canavar otu tohumlarından kaynaklandığı, 2003 yılında toplanan tohumlarının geçen süre zarfında hala çimlenebiliyor ve duyarlı ayçiçeği çeşidinde enfeksiyon yaratabiliyor olduğu, ayçiçeği bitkilerinin gelişimleri incelendiğinde enfeksiyon seviyesinde meydana gelen artışın kök uzunluğu, gövde yaş/kuru ağırlığında artışa SLA değerinde ise azalmaya neden olduğu. Ayçiçeği fidelerinin gövde uzunluğu ve kök yaş/kuru ağırlığında meydan gelen değişimlerin ise enfeksiyon ile ilişkilendirilemeyeceğini saptanmıştır.