Devletin Kurumsal Girişimciliği: Türk Havayolu Taşımacılığı Alanında Slot Tahsisine İlişkin Ardışık ve Çelişik Kurumsal İşler (1992-2010)

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, bir örgütsel alan olarak Türk havayolu taşımacılığı alanında 1992-2010 yılları arasında, devletin slot tahsisine yönelik kurumları yaratmaya, sürdürmeye ve yıkmaya ilişkin kurumsal işler üzerindeki rolünü anlamak ve açıklamaktır. Araştırma kapsamında, devletin gerçekleştirdiği kurumsal işleri tespit edebilmek ve devletin kurumsal girişimciliğini betimlemek için alan düzeyinde bir analiz gerçekleştirilmiştir. Analiz birimi olarak Türk havayolu taşımacılığı alanı incelenmiştir. Bu amaçla, araştırma süreci nitel durum çalışmaları şeklinde tasarımlanmış ve veriler, yarı-yapılandırılmış görüşmeler, çeşitli belgeler, arşiv materyalleri, gazete haberleri ile belgesellerden oluşan kaynaklardan toplanmıştır. Araştırma bulguları, bir kurumsal girişimci olarak devletin, alanda kurumları yaratmaya, sürdürmeye ve bozmaya yönelik kurumsal işler gerçekleştirdiğini göstermektedir. Sonuç olarak, devlet, Türk havayolu taşımacılığı alanında önemli bir kurumsal girişimcidir.

Comparative Network Efficiency Analysis of the Airlines in Turkey After Deregulation

“…Also, the results of deregulation brought similar achievements for the EU (Button, 2001). In Turkey, civil aviation was deregulated gradually as the EU by Civil Aviation Law in 1983 (Yalçınkaya, 2019). With this regulation, private entrepreneurs entered the civil aviation sector.…”

“…In 2003, the decision of the Directorate General of Civil Aviation 1996 was canceled by the Minister of Transportation. Then, the deregulations' positive effects began to be seen in Turkey (Yalçınkaya, 2019). However, one more step had to be taken to complete this process corporately.…”

Farklı Siyasalarda Devletin Kurumsal Girişimciliğini Yeniden Düşünmek: Türkiye Bağlamında Bir Tipoloji Önerisi

“…Bireyler veya birey gruplarının ya da örgütler veya örgüt gruplarının kurumsal girişimci olabileceğini ifade eden çalışmalar kurumsal girişimcilik yazınında yer bulmuştur (Leblebici, Salancik, Copay & King, 1991;Fligstein, 2001;Greenwood, Suddaby & Hinings, 2002;Kraatz & Moore, 2002;Lawrence & Phillips, 2004;Battilana, 2006). Hem bireylerin hem de örgütlerin kurumsal girişimci olarak yazında geniş ölçüde ele alınmalarına karşın, devletin kurumsal girişimci kimliğinin genel olarak ihmal edilmesi eleştirileri de beraberinde getirmiştir (Koç, 2013;Yalçınkaya & Taşcı, 2020). İlginç bir biçimde bireyler, örgütler ve meslekler gibi mikro ve mezo düzeyde yapılan analizler ön planda iken, makro düzeyde devlet ve devletin kurumsal girişimciliği, dolayısıyla devletin kurumsal işleri ve farklı örgütsel alanlar ile ilişkileri araştırmalara konu edilmemiş görünmektedir.…”

“…Bir kurumsal girişimci olarak devletin, anglo-sakson dünya ve liberal iktisadi-devlet sistemi varsayımlarının dışında kalan bir kurgu içinde hangi kurumsal işlere girişebileceği ve devleti bu yönde harekete geçiren, dolayısıyla da yeni kurumsalcı gelenekteki devlet tahayyülünden farklılaştıran saiklerin neler olabileceği tartışmaya açılmaktadır. Türkiye'de bir kurumsal girişimci olarak devletin rolü ve kurumsal işlerine ilişkin yazın, önemli bir çıkış noktasını oluşturmaktadır (Özen, 2014;Yalçınkaya & Taşcı, 2017;Yalçınkaya, 2018;Yalçınkaya & Taşcı, 2020). Bu çalışma, iki açıdan önceki araştırmalardan farklılaşmakta ve ilgili sorunsalı bir adım öteye taşıyabilmeyi amaçlamaktadır: (1) Devletin kurumsal girişimci rolündeki farklılaşmanın ana sebeplerini tartışmak ve kurumsal işlerinin değişimine açıklayıcı boyutlar kazandırmak, (2) devletin kurumsal girişimci olarak oynadığı rolü farklılaştıran temel sebepleri göz önüne alarak, farklı kurumsal iş tipolojileri tanımlamak ve bu tipolojiler üzerinden devletin eylemliliğinin araştırılmasına analitik bir zemin hazırlamak.…”

Atatürk Kitaplığı Mazhar Nedim Göknil Koleksiyonundaki Nadir Bir Eserin İzinde 2920 Sayılı Sivil Havacılık Kanununun Hikayesi

“…Bu dönemde büyük yatırım ve teşviklerle turizm sektörünün canlandırılması hedeflenmiş, bu hedefin bir parçası olarak da turizm sektörünün en önemli harekete geçiricisi ve sağlayıcısı olan havayolu taşımacılığı sektörü liberalleşme kapsamına alınmıştır. Söz konusu liberalleşmenin aracı ise, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu'dur(Yalçınkaya, 2020).Bu noktada merak edilen ve cevap verilmesi gereken 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu'nun Prof. Bradley'nin tasarısının yasalaşmış hali olup olmadığı ve/ya Prof. Bradley'nin tasarısından ne kadar etkilendiği veya izler taşıdığıdır. Bu meseleye açıklık getirebilmek için geniş kapsamlı bir arşiv araştırması yapılmış, dahası başta tasarının mimarı Prof. Bradley olmak üzere o dönem kamu bürokrasisi ile özel havayolu üst yönetimlerinde bulunan kimselerle iletişime geçilmeye çalışılmıştır.…”