AIm: One of the most important causes of failed back surgery is the development of epidural fibrosis. Many methods and substances have been used to prevent the development of epidural fibrosis after laminectomy. In this study, effects of "manuka honey" on epidural fibrosis development after laminectomy was evaluated in rats. mATERIAl and mEThods: Subjects were divided into two groups:In Group-1 (n=8);only laminectomy was carried out in the L1 level; in group-2 (n=8), laminectomy was carried out in the L1 level and manuka honey was applied to the area. The related vertebral columns were removed en bloc 6 weeks later. Leveled sections with thicknesses of 6 mm were obtained from paraffin blocks.
REsulTs:In the grading made based on the fibroblast count and scar tissue degree, it was found that epidural fibrosis developed significantly less in the group-2 as compared to the group-1, and the difference was statistically significant.
CoNClusIoN:It was shown in our study that manuka honey reduces the degree of epidural fibrosis in rats following laminectomy. We believe that manuka honey, which can be used safely in the clinic for surgical wounds, can be used routinely to prevent development of epidural fibrosis following laminectomy.KEywoRds: Peridural, Epidural, Fibrosis, Laminectomy, Honey, Rat ÖZ AmAÇ: Başarısız bel cerrahisi sendromunun en önemli sebeplerinden biri epidural fibrozis (EF) gelişimidir. Laminektomi sonrası epidural fibrozis gelişimini engellemeye yönelik pek çok yöntem ve madde kullanılmıştır. Bu çalışmada, "manuka balı"nın laminektomi sonrası epidural fibrozis derecesine etkisi sıçanlarda değerlendirildi. yÖNTEm ve GEREÇlER: Denekler iki gruba ayırıldı: Grup-1'de (n=8) L1 seviyesine sadece laminektomi yapıldı, grup-2'de (n=8) L1 laminektomi yapılarak, laminektomi sahasına manuka balı uygulandı. İlgili vertebral kolonlar 6 hafta sonra en-blok olarak çıkartıldı. Parafin bloklardan 6 mm kalınlığında seviyeli kesitler alındı.BulGulAR: Skar dokusunun derecesine göre yapılan evrelemede, grup-2'de grup-1'e göre epidural fibrozisin daha düşük oranda geliştiği gösterildi. Aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görüldü. Fibroblast sayısına göre yapılan evrelemede, grup-2'de grup-1'e göre daha düşük derecede epidural fibrozis geliştiği ve aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edildi. soNuÇ: Çalışmamızda, manuka balı'nın sıçanlarda laminektomi sonrası EF derecesini azalttığı gösterilmiştir. Cerrahi yaralarda güvenli bir şekilde klinik olarak uygulanabilen manuka balı'nnın laminektomi sonrası epidural fibrozis gelişimini önlemek amacıyla rutin olarak kullanılabileceği kanaatindeyiz.