ÖZAmaç: Eritrosit deformabilitesi eritrositlerin dolaşım sisteminde karşılaştıkları kuvvetlerin etkisi altın-da şekil değiştirebilme yeteneğidir. Bu parametre deneysel ve klinik hemoreoloji çalışmalarında sıklık-la kullanılarak eritrositlerin mekanik özellikleri değerlendirilmektedir. Eritrositler plazma içinde endojen ve eksojen adenozin tri-fosfat (ATP)ʼye sürekli maruz kalmaktadır. Eksojen ATPʼnin eritrositlerde hücre içi iyon dengesinde ve hücre hacminde değişmeye neden olduğu daha önce gösterilmiştir. Oysa hücre geometrisinden büyük oranda etkilenen eritrosit deformabilitesinin ATPʼden etkilenip etkilenmediği bilinmemektedir. Çalışmanın amacı eritrosit deformabilitesinin endojen ve eksojen ATPʼye yanıtlarının incelenmesidir.
Gereç ve Yöntemler:Çalışmada gönüllü erkeklerden alınan venöz kan örnekleri kullanılmıştır. Kan örneklerinden eritrosit izolasyonu yapıldıktan sonra otolog plazma içinde hematokrit %40 olarak ayarlanmıştır. Eksojen ATP çalışmalarında purinerjik reseptör inhibitörü varlığında ve yokluğunda eritrosit süspansiyonlarına 100, 300 ve 500 µM ATP eklenmiş ve yarım saat inkübasyonun ardından deformabilite ölçümleri yapılmıştır. Endojen ATP çalışmalarında ATP kanal inhibitörü varlığında ve yokluğunda eritrositlere mekanik stres uygulanmış ve mekanik stresin hemen ardından eritrosit deformabilitesi ölçülmüştür.Bulgular: 300 ve 500 µM ATP eritrosit deformabilitesinde düşmeye neden olurken bu düşüş purinerjik reseptör inhibitörü varlığında ortadan kalkmıştır. Öte yandan mekanik stres eritrositlerden ATP salınımını uyarmış ve bu salınım ATP kanal inhibitörü ile ortadan kalkmıştır. Bu koşullar altında endojen ATP eritrosit deformabilitesinde bir değişikliğe neden olmamıştır.
Sonuç:Çalışmanın sonuçları eksojen ATP'nin hücre membranında bulunan purinerjik reseptörler aracılığı ile eritrosit deformabilitesinde azalmaya neden olduğunu ilk defa göstermiştir. Öte yandan dolaşım sisteminde gözlenen mekanik stres düzeylerinde eritrositlerden salınan endojen ATPʼnin eritrosit deformabilitesini etkilemediği gösterilmiştir.Anahtar Sözcükler: Eritrosit, Deformabilite, ATP, Mekanik stres ABSTRACT Objective: Erythrocytes respond to forces by extensive changes in their shape, with the degree of deformation under a given force known as erythrocyte deformability. Erythrocytes are consistently exposed to endogenous and exogenous ATP in the plasma. Studies have shown that exogenous adenosine-three phosphate (ATP) causes the intracellular ionic balance to change and reduces the cell volume. Although it is well known that cell volume is one of the regulators of erythrocyte deformability, there is no study on the effect of ATP on erythrocyte deformability. The aim of this study was to investigate the effects of endogenous and exogenous ATP on erythrocyte deformability.
Material and Methods:Erythrocytes isolated from volunteers were used in this study. After erythrocyte isolation, the hematocrit of erythrocyte suspensions was set to 40%. The effect of 100, 300 and 500 µM ATP on erythrocyte deformability was evaluated in the...