Diş Hekimliğinde Fraktal Analiz Kullanımı: Derleme

Abstract

‘Fraktal’ kelimesi Latince’de ‘kırık, parça’ anlamına gelen ‘fractus’ sözcüğünden türemiştir. Eğriler, birbiri ile ilişkisi bulunmayan dağınık noktalar, yüzeyler ve standart geometride benzeri bulunmayan amorf yapıları tanımlamak için kullanılmaktadır. Fraktal analiz (FA), görüntü boyunca desenler sergileyen karmaşık geometrik yapıların niceliksel olarak değerlendirilmesine yönelik bir yöntemdir. Bilgisayar algoritmasıyla hesaplanan fraktal boyut (FB), yapının karmaşıklığını tanımlar ve tek bir sayıyla temsil edilir. FB’nin hesaplanması amacıyla birçok yöntem kullanılmıştır. Mesafe ölçümüne bağlı FB hesabı yapılan yöntemler arasında Richardson metodu, kutu sayma metodu ve Flook tarafından geliştirilmiş olan dilatasyon metodu (piksel genişletme metodu) yer almaktadır. FB analizi için kullanılan en popüler yöntem kutu sayma yöntemidir. Genel olarak FB’un yüksek olması yapının daha karmaşık, FB’un düşük olması da yapının daha basit internal düzene sahip olduğu anlamına gelmektedir Fraktal analizden günümüzde pek çok alanda yararlanılmaktadır. Diş hekimliğinde birçok sistemik patolojinin ve periapikal lezyonların tanısının konulması, antiepileptik, kortizon gibi kullanılan ilaçların ve diabetes mellitus, talesemi majör, osteoporöz gibi çeşitli sistemik hastalıkların çene kemikleri üzerine etkilerinin değerlendirilmesi, oral malign ve premalign lezyonların iç yapısının incelenmesi, endodontik tedavi sonrasında kemikteki iyileşmenin takibi ve implantların osseointegrasyonunun değerlendirilmesi gibi pek çok amaçla FB hesaplaması yapılmaktadır. FA; non-invaziv olması, kolay uygulanabilirliği ve düşük maliyeti sebebiyle son yıllarda yaygın olarak kullanılmakta olup, etkin bir diagnostik araçtır. Bu derlemenin amacı; FBA’nın diş hekimliğinde kullanım alanlarının güncel literatürler taranarak tek bir başlık altında toplanması ve bu konuda çalışma yapmak isteyen yazarlara genel bir bilgi vermesidir.