Does Shadow Economy Restrain Financial Sector Development?

Abstract

Kayıt dışı ekonomi, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde yaygın bir özelliktir ve makroekonomik performans üzerinde ciddi etkileri vardır. Mevcut literatür esas olarak bir ekonomideki kayıt dışı ekonominin boyutu ve belirleyicisi ile ekonomik büyüme, mali gelir ve bütçe performansı üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Kayıt dışı finans alanında ise kayıt dışı ekonomi ve finansal gelişme arasındaki etkileşim üzerine sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Oysaki literatürde kayıt dışı ekonominin, organize finans sektörünün gelişimini olumlu ya da olumsuz etkileyebileceğine dair fikir birliğine varılamamıştır. Olumsuz görüşler; resmi finans sektörüne erişimi olmayan ekonomik ajanların, resmi olmayan finansal fırsatlardan yararlanmayı tercih edebilme fikrine dayanmaktadır. Bu durum bir yandan organize olmayan finansal piyasaların genişlemesine, diğer yandan organize finans sektörünün daralmasına yol açmaktadır. Olumlu görüşler ise kayıt dışı ekonominin organize finans sektörü üzerindeki baskıyı azaltacağı düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 18 Üst-Orta Gelirli ülkeler için kayıt dışı ekonominin, finansal sektörün gelişimi üzerindeki etkisini incelemektir. Bu nedenle çalışmada 1991-2017 yılları arası verileri, Panel Hata Düzeltme modellerinden biri olan Ortak İlişkili Etkiler Ortalama Grup (CCEMG) tahmincisi kullanılarak analiz edilmiştir. Sonucunda ise kayıt dışı ekonominin finansal sektör gelişimi üzerindeki etkisinin uzun dönemde negatif olduğu görülmüştür.