Doğu Anadolu Bölgesi’nde Thornthwaite tipi aylık su bilançosu analizi

Abstract

Öz Kurak ve yarı kurak bölgelerdeki su kaynakları, iklim değişikliği ve artan su taleplerinden büyük ölçüde etkilenmektedir. Aylık yüzeysel akış hidrolojik çalışmalarda en önemli faktörlerden biridir. Aylık ortalama yüzeysel akış, havzaların bölgesel aylık su dengesi modelleri ile tahmin edilebilmektedir. Bu çalışmada Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan 13 meteoroloji istasyonunun 2010-2018 yılları arasındaki aylık toplam yağış ve aylık ortalama sıcaklık verileri kullanılarak Thornthwaite tipi aylık su bilançosunun hesap edilmesi amaçlanmıştır. Potansiyel evapotranspirasyon Hamon metodu kullanılarak elde edilmiştir. Su bilançosu parametre sonuçları her istasyon için ayrı olarak verilmiştir. Sonuçlara göre Elazığ, Erzincan, Iğdır ve Malatya istasyonlarında su fazlası ve yüzeysel akış yoktur. Su açığının en fazla olduğu il Malatya istasyonu olarak tespit edilirken yüzeysel akışın en fazla olduğu istasyon Bitlis istasyonu olarak tespit edilmiştir. Çalışma alanındaki sulak alanların korunması için kurak bölgelerin su kaynakları yönetiminde yeterli su talebini belirlemek için Thornthwaite tipi aylık su bilançosu modeli kullanılabilir.

Köppen-Trewartha ve Thornthwaite Yöntemlerine Göre Isparta Yöresi İklim Tipinin Belirlenmesi

“…Sonuç olarak, bu dört işlem aşamasının birleştirilmesiyle belirlenmek istenen lokasyona ait Thornthwaite iklim sınıflaması tespit edilmektedir. Sıcaklık ve yağışa dayalı su bilançosu modelleri Thornthwaite ve Mather tarafından geliştirilmiştir (Thornthwaite ve Mather 1955;Topçu 2019). Thornthwaite yöntemi rüzgâr hızı, bulutluluk ve radyasyon gibi parametreleri kullanmasa da iklim tipinin belirlenmesinde en iyi sonucu vermektedir (Vörösmarty vd.…”

Havzaların akış/akım değerlerinin farklı yöntemlerle hesaplanması: Yukarı Yeşilırmak Havzası Örneği

“…Bu yöntemlerden bazıları doğrudan iklim verileri ile su bilançosu durumunu hesaplamakta bazıları ise iklim verilerinin yanısıra diğer coğrafi unsurları da göz önünde bulundurmaktadır. Bu çalışmada kullanılan yöntemlerden birincisi büyük havzalarda akış miktarlarının belirlenmesi için kullanılan akım hesaplama yöntemlerinden literatürde sıkça karşılaşılan (Rao & Subbrahmanyam, 1961;Calvo-Alvarado, 1986;Varni & Usunoff, 1999;Chen vd., 2005;Doğdu, 2011;Ekmekci vd., 2016;Al-Sudani, 2018;Galvão vd., 2018;Topçu, 2019;Katipoğlu, 2022)"container-title":"Hydrological Sciences Journal", "DOI":"10.1080/026.266.68609491027", "journalAbbreviation":"Hydrological Sciences Journal", "page":"51-60", "source ":"ResearchGate", "title":"An evaluation of Thornthwaite's water balance technique in predicting stream runoff in Costa Ric a", "volume":"31", "author":[{"family":"Calvo-Alvarado", "given":"Julio"}], "issued":{"date-parts": [["1986",3,1]]}}},{"id":15, "uris":[" http://zotero.org/users/local/KHPQfphl/items/FDUT52HY"], "itemData":{"id":15, "type":"article-journal", "abstract":"A threedimensional modular model (MODFLOW Thornthwaite (1948) yöntemidir. Thorntwaite yöntemi gerek ihtiyaç duyduğu verilerin erişebilirliği ve uygulanabilirliği (Doğdu, 2011) gerekse de %90 güven aralığı (Calvo, 1986) değeleri sebebiyle yaygın olarak kullanılmaktadır.…”