Don Kichot w teatrze Józefa Szajny. Od spektaklu bez bohatera do „bohatera naszych czasów”

Abstract

Józef Szajna w swojej twórczości teatralnej sięgał po powieść Cervantesa trzykrotnie, dwa razy w Polsce: w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie (1965) oraz w warszawskim Teatrze Studio (1976) 1 i raz w Hiszpanii, gdzie w 1993 roku wystawił w Alcalá de Henares wraz z międzynarodowym zespołem aktorów spektakl Vida y muerte del poeta Cervantes 2 . Jednak tylko raz posłu-* Katarzyna Osińska -dr hab., prof. Instytutu Slawistyki PAN, Warszawa.ORCiD: 0000-0003-4142-040X 1 Poza spektaklami teatralnymi, reżyser przygotował w 2005 roku, w 50. rocznicę wyzwolenia obozu w Auschwitz scenariusz do performance Don Kichot wykonanego 27 sierpnia 2005 w Oświęcimiu przez aktorów formacji artystycznej Teatr Gry i Ludzie w instalacji Waldemara Rudyka; zob.: https://culture.pl/pl/ wydarzenie/metafory-metafrazy-metamorfozy (dostęp: 10.07.2022); informacja opracowana przez Władysława Serwatowskiego dotyczy wystawy "Metafory, metafrazy, metamorfozy" z 2006 r., prezentującej dzieła artystów Eduardo Camacho i Mariana Nowińskiego inspirowanych Don Kichotem. 2 Premiera odbyła się 13 grudnia 1993 w Teatro Salón Cervantes, założonym w 1888 roku w Alcalá de Henares -miejscu narodzin Cervantesa. Spektakl ten był wariantem Cervantesa wystawionego przez Szajnę w Teatrze Studio, dlatego nie będzie omawiany w niniejszym artykule. Wystąpili w nim aktorzy z Francji, Hiszpanii, Portugalii i Maroka. Fakt ten został odnotowany w: Józef Szajna i jego świat, red. B. Kowalska, Warszawa 2000, s. 233. O recepcji spektaklu w hiszpańskiej prasie pisała Urszula Aszyk (U. A s z y k, Dzieło Józefa Szajny poza kontekstem: o recepcji "Repliki" w Hiszpanii, [w:] "Życie zamieniam w ob-żył się adaptacją powieści -w spektaklu Don Kichot w Teatrze Ludowym (dzienna data premiery: 3 kwietnia 1965). Autorką adaptacji była Lidia Zamkow, Szajna spektakl reżyserował, był też autorem scenografii i kostiumów. W głównych rolach wystąpili: