Düşük Etkili Kentleşme (DEK) Uygulamalarının Kentsel Yağmursuyu Drenaj Sistemi Üzerindeki Etkileri

Abstract

İklim değişimi ve kentleşme hızının artmasıyla birlikte verimli su kullanımının önemi giderek artmaktadır. Günümüzde, yağmursuyu hasadı yapılarak yağmursuyunun tekrar kullanılması ve su temini üzerindeki baskının azaltması hedeflemektedir. Ayrıca, su kaynaklarının korunması amacıyla doğa tabanlı çözüm yöntemlerini içeren Düşük Etkili Kentleşme (DEK) uygulamalarının kullanılması büyük öneme sahiptir. DEK, hidrolojik çevrimi korumak, selin ve yayılı kirlilik kaynaklarının olumsuz etkilerini azaltmak için tasarlanmış bir yağmursuyu yönetimi uygulamasıdır. Bu çalışma kapsamında, Çevre Koruma Kuruluşu Yağmursuyu Yönetim Modeli (EPA SWMM) kullanılarak kentleşme baskısı altında olan İstanbul Esenyurt ilçesinde bulunan bir yerleşim alanının hidrolojik ve hidrolik modeli oluşturulmuştur. Daha sonra, farklı DEK uygulamaları modele entegre edilerek bu uygulamaların yüzeysel akışa ve askıda katı madde (AKM) konsantrasyonuna olan etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda, 2, 5, 10, 25, 50 ve 100 yıllık tekerrür aralığına sahip yağışlar ile İSKİ’den temin edilen yağmursuyu drenaj planları modelde kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, yağmur varili/tankı (YV), yağmur bahçesi (YB) ve geçirimli kaldırım (GK) DEK uygulamaları, oluşturulan hidrolojik-hidrolik modele dahil edilmiştir. Model sonuçları incelendiğinde DEK uygulamalarının pik debiyi ve AKM konsantrasyon değerlerini büyük oranda azalttığı görülmüştür. Yapılan simülasyonlar sonucunda DEK uygulamalarının 2, 5, 10, 25, 50, 100 tekerrür aralıklı yağışların oluşturduğu akışın pik değerini sırasıyla, %9.89, %10.46, %9.43, %9.14, %9.34 ve %9.02 ve askıda katı madde maksimum konsantrasyon değerlerini %3.85, %3.25, %3.17, %4.80, %4.64 ve %4.75 oranlarında düşürdüğü gözlemlenmiştir.