Dziennikarzom wstęp wzbroniony: kryzys na polsko-białoruskiej granicy w 2021 r. jako wydarzenie (nie)relacjonowane przez media

Abstract

Celem przeprowadzonego badania było zidentyfikowanie źródeł informacji o kryzysie migracyjnym na wschodniej granicy Polski w 2021 r. Ponieważ polski rząd wprowadził stan wyjątkowy w strefie przygranicznej, a dziennikarzom zakazał do niej wstępu, powstała sytuacja wyjątkowa, szczególnie nadająca się do badania źródeł i kierunków przepływu informacji. Kryzys na granicy polsko-białoruskiej w 2021 r. stanowi przykład problemu globalnego (migracje) skonfrontowanego z lokalnym kontekstem, który ograniczył siłę platform i portali internetowych ze względu na położenie geograficzne oraz uwarunkowania geopolityczne. Metody badań: badanie było prowadzone w trakcie trwania kryzysu (wrzesień–grudzień 2021 r.), wobec czego wykorzystano metodę etnograficzną, metaanalizę raportów o kryzysie, a także analizę ilościową kont na Facebooku i Twitterze oraz na stronach internetowych wybranych mediów. Uzyskane wyniki wykazały, że platformy online pełniły w czasie tego kryzysu rolę kanałów komunikacji dla źródeł rządowych – polskich i białoruskich. Konta agend polskiego rządu, takich jak Straż Graniczna, miały przewagę w liczbie obserwujących nad kontami organizacji pozarządowych takich jak Grupa Granica. Zakaz wstępu dziennikarzy do strefy przygranicznej, wprowadzony przez polskie władze, spowodował, że w obiegu międzynarodowym (np. w BBC i CNN online) pojawiły się przekazy wizualne pochodzące z białoruskich mediów i agencji informacyjnych. W badanym przypadku platformy internetowe były z powodzeniem wykorzystywane przez aktorów politycznych i jako takie pełniły rolę pośredników cyfrowych, nie ingerując w przepływ informacji.