Economische groei zonder sociale vooruitgang: stand van zaken in Brussel

Abstract

Dit artikel bestudeert de economische en sociale evoluties van Brussel in de laatste twee decennia. Ondanks een gunstige economische conjunctuur in die periode, blijft de sociale situatie verslechteren met werkloosheidscijfers die steeds hoger liggen en met sociale ongelijkheden die almaar toenemen. Hoewel zulks ook het geval is in de andere Belgische grote steden, is die situatie meer uitgesproken in Brussel. Dat wordt verklaard door een veelvoud van dynamische factoren, waaronder de almaar hogere opleidingseisen die aan de arbeidskrachten worden gesteld en die laagopgeleiden uitsluiten van de arbeidsmarkt. Die evolutie wordt nog versterkt door de ruimtelijke concentratie van kansarme bevolkingsgroepen, die zeer groot is in Brussel. Het artikel sluit af met de vraag of het Gewest wel een pertinent beleid voert, daar het de nadruk legt op de internationale positionering van Brussel. Van Hamme G., Grasland C. (2010) Gilles Van Hamme is onderzoeker-assistent geografie aan de Université Libre de Bruxelles. Zijn onderzoek is onder meer toegespitst op de gevolgen van de economische mutaties van de afgelopen twee decennia voor de sociale en economische ruimte in Europa.. Onlangs heeft hij gepubliceert: InleidingIn de laatste twee decennia hebben de grote Europese steden paradoxale evoluties doorgemaakt: ze beleefden een grotere economische groei dan de andere types territoria, maar de sociale indicatoren bleven er verslechteren, in het bijzonder wat de kansarme bevolkingsgroepen betreft. Volgens een groot aantal auteurs werkt het hedendaagse economische groeimodel zelf de sociale polarisatie in de hand, in het bijzonder in de grote steden (Sassen, 1991;Hamnett, 1996). De theorieën over de complexe relatie tussen economische ontwikkeling van de steden en sociale polarisatie -en meer in het algemeen over de polarisatieprocessen -werden niet echt gestaafd met empirische feiten.De voorhanden zijnde gegevens wijzen erop dat Brussel soortgelijke evoluties als de andere grote Europese steden doormaakt, maar de empirische bewijzen ontbreken om een correcte balans op te maken van de sociale en economische evoluties die er zich voltrokken. Onlangs werd een studie uitgevoerd om precies die lacune weg te werken en de economische en sociale evolutie van de 5 grootste Belgische steden systematisch te bestuderen, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen de centra en de werkgelegenheidsbekkens 1 .In dit artikel stellen we bijgevolg een vergelijkende benadering voor om de economische en sociale evoluties van Brussel in kaart te brengen en te verklaren. In concreto zullen we de volgende vragen beantwoorden:-is de economische situatie van Brussel verbeterd in de afgelopen twee decennia ? -zijn de sociale ongelijkheden toegenomen in die periode ? -hoe kunnen de vastgestelde evoluties worden verklaard? Na een presentatie van de belangrijkste theorieën die de sociaal-economische evoluties van de steden beschrijven (afdeling 1) analyseren we de sociale en economische evoluties van groot-Brussel in vergelijking met de andere grote Belgi...

Geavanceerde diensten: de aantrekkelijkheid van Brussel en lokale uitdagingen

“…In de jaren 1990 heeft Hamnett [1996] dit argument tegengesproken door aan te tonen dat hoewel er wel degelijk goed betaalde arbeidsplaatsen worden gecreëerd, we veeleer een daling van de laaggekwalificeerde en/of minder goed betaalde arbeidsplaatsen vaststellen (voor een samenvatting van dit debat, zie Vaattovaara en Kortteinen [2003]). Dat is trouwens wel degelijk wat in Brussel wordt waargenomen [Van Hamme et al, 2011].…”

Migratiebewegingen en dynamische processen in de Brusselse wijken

“…Een dergelijk "wijkeffect" kan bijvoorbeeld worden verklaard door de ongelijkheden in de sociale netwerken waarop ze een beroep kunnen doen, of in het aanbod aan openbare diensten, onder meer het onderwijs, of nog door bepaalde vormen van sociaal-territoriale discriminatie of stigmatisatie. Men moet evenwel voor ogen houden dat die territoriale effecten veel minder zwaar doorwegen op de toekomst van de individuen dan de sociale kenmerken (geslacht, sociale oorsprong, nationaliteit…) [Van Hamme et al, 2011] en dat de geografische deconcentratie van de armoede bijgevolg geen afdoend antwoord is voor het sociale vraagstuk in Brussel.…”

Kwalificerende opleiding: doorstroming naar werk voor Brusselse laaggeschoolde werkzoekende jongeren?

“…14 Een analoge vaststelling over de initiële opleiding wordt geformuleerd door [Van Hamme et al 2011].…”