Een vergeten verjaardag: de eerste Europese hypermarkten openen in Brussel in 1961

Abstract

Ce document est un fac-similé de l'édition imprimée. Licence CC BYNummer 67, 10 juni 2013. ISSN 2031-0293 De hypermarkt is een zelfbedieningswinkel met een oppervlakte van meer an 2.500 m² waar zowel voedingsproducten als non food verkocht worden, gelegen in de stadsrand, en met een grote parking errond. Algemeen wordt aangenomen dat het een Franse uitvinding was uit 1963 (Carrefour van Sainte-Geneviève-des-Bois, vlakbij Parijs, 2.500m²). Maar GB opende zowat 2 jaar eerder, in 1961, drie hypermarkten onder de merknaam SuperBazar in Brugge, Oudergem en Anderlecht, van 3.300 tot 9.100 m². Aan de hand van een literatuurstudie, onderzoek in de GIB bedrijfsarchieven en getuigenissen van de actoren uit de Belgische distributiesector vergelijkt het artikel nauwgezet de geschiedenis van de eerste Belgische en Franse hypermarkten, wat nog nooit eerder gedaan was. Als we de site in Brugge buiten beschouwing laten, die slechts 3.300 m² groot was en in eerste instantie ontworpen was als grote winkel, is het verkoopspunt in Oudergem (9.100m², Vorstlaan) de eerste Europese hypermarkt, opgericht naar het Amerikaanse model van de discount department store maar met een geïntegreerde voedingssupermarkt. Het samen aanbieden van voedingsproducten en non food was zeldzaam maar niet onbestaande in de VS. De hypermarkt is dus een Amerikaanse uitvinding, GB opende de eerste Europese hypermarkten in België en Carrefour heeft het model van de hypermarkt gemondialiseerd… en de meeste Belgische hypermarkten in 2000 overgenomen. Jean-Pierre Grimmeau is geograaf, ereprofessor aan de Université libre de Bruxelles (IGEAT). Hij is gespecialiseerd in de bevolkingsgeografie en in de lokalisering van de detailhandel en realiseerde verschillende geomarketingstudies, meer bepaald voor shopping centers, en voor overheden. Hij publiceerde in samenwerkingEen halve eeuw evolutie van de kleinhandel in Brussel (2007, BROH, overzicht van de handel) en Une macro-géographie du commerce de détail en Belgique (2011, Echogeo). +32(0) Chessel, 2006, Daumas, 2006, Colla, 2001, p. 106, Dancette en Réthoré, 2000, p.110, Cliquet, 2000, p.184, Metton, 1995 België was eerst5. Het feit dat België eerst was staat buiten kijf. De pers van die tijd sprak er openlijk over (Le Soir, LSA, Le Commerce moderne, …), en het avontuur wordt ook rijkelijk becommentarieerd door diegenen die er rechtstreeks bij betrokken waren. [Cauwe, sd, p. 242-248, Dopchie, 2004, p. 50-60] en door een latere directeur [Baisier, 1971]. Ook onafhankelijke onderzoekers spraken er over [Burstin, 1975, p. 103-133, Jaumain, 1996 en 1999, Michel et vander Eycken, 1974, p. 180, Coupain, 2005 [Cauwe, 1981]. Telkens stelt hij een rapport op en formuleert hij suggesties en directieven. Tijdens zijn vierde Amerikareis, in 1956 ontmoet hij voor het eerst Bernard Trujillo (1920Trujillo ( -1971, van de NCR, die vanaf 1957 seminaries zal geven over Modern Merchandising Methods (MMM), waar niet over kassa's wordt gesproken, maar wel over verkoopsmethoden. [o.a. Rivière, 1961, Thil, 1966. Het is op dat...