Efekt kraju pochodzenia produktu w strategii przedsiębiorstwa na rynkach zagranicznych

Abstract

Kraj pochodzenia produktu należy, obok ceny i jakości, do najważniejszych kryteriów wyboru przy podejmowaniu decyzji zakupowych przez konsumenta na rynku. Celem artykułu jest przedstawienie teoretycznych założeń koncepcji efektu kraju pochodzenia produktu i zmian w jej rozumieniu, a także możliwości wykorzystania w strategiach współczesnych przedsiębiorstw funkcjonujących w turbulentnym otoczeniu międzynarodowym. W artykule wykorzystano metodę krytycznej analizy literatury przedmiotu. Przyjęto założenie, zgodnie z którym tradycyjne rozumienie kraju pochodzenia produktu, definiowanego jednoaspektowo na podstawie miejsca jego wytworzenia, jest obecnie niewystarczające. Wynika to z delokalizacji produkcji w wymiarze międzynarodowym, korzystania przez wytwórców produktów z usług zagranicznych podwykonawców, dokonywania fuzji i przejęć przedsiębiorstw zagranicznych itp. W obecnych warunkach rynkowych istnieje konieczność konceptualizacji pojęcia kraju pochodzenia produktu jako konstruktu wielowymiarowego, co wymaga jednak dalszych badań i doprecyzowania. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy w artykule dokonano analizy koncepcji efektu kraju pochodzenia produktu z uwzględnieniem dwóch perspektyw, tj. z punktu widzenia konsumenta (perspektywa konsumencka) oraz przedsiębiorstwa (perspektywa strategiczna). W pierwszym przypadku uwaga jest skupiona na zjawisku etnocentryzmu konsumenckiego oraz postawach konsumentów wobec produktów krajowych i zagranicznych. Z kolei perspektywa strategiczna obejmuje zróżnicowane strategie ogólne przedsiębiorstw, które wyodrębniono w zależności od wizerunku kraju pochodzenia produktu oraz jego znaczenia w procesie podejmowania decyzji o zakupie przez konsumenta. Uwzględnienie postaw konsumentów wobec produktów krajowych i zagranicznych wymaga również modyfikacji realizowanych strategii funkcjonalnych, w tym strategii marketingowej. Wiedza w powyższym zakresie stanowi podstawę decyzji strategicznych przedsiębiorstwa na rynkach zagranicznych.