ÖZET Amaç: Bu çalışmanın amacı, EndoVac, pasif ultrasonik ve manuel aktivasyonun kök kanallarından Ca(OH)2'in uzaklaştırılmasındaki etkinliğinin değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Toplamda elli beş adet çekim sebebi bilinmeyen insan üst molar dişin palatinal kökü kullanılmıştır. Şekillendirme apikal çap 0,45 mm olacak şekilde step-back tekniği ile yapılmıştır. Radyoopak Ca(OH) 2 patı yerleştirilen örnekler 37 o C ve %100 nemli ortamda 1 hafta süreyle saklanmıştır. Örnekler rastlantısal olarak Ca(OH) 2 'in uzaklaştırılma tekniğine göre üç gruba (n=15) ayrılmıştır. Grup 1'de MAF (apikal şekillendirmede kullanılan son eğe) olarak belirlenen #45 numara K-tipi eğe ile manuel olarak yıkama solüsyonunun aktive edilmiştir. Grup 2'de pasif ultrasonik sistem (EMS, Nyon, Switzerland) ucuna takılan #25 spreader yardımıyla aktive edilmiştir. Grup 3'te EndoVac ile yıkama yapılmıştır. Negatif kontrol grubundaki (n=5) örneklere Ca(OH) 2 yerleştirilmemiş olup, pozitif kontrol grubunda (n=5) kanal içi medikament uygulanmış ancak herhangi bir uzaklaştırma işlemi yapıl-mamıştır. Örneklerden deneyler öncesi ve sonrasında alınan radyografilerin dijital görüntüleri ImageJ Software programı kullanılarak kuronal, orta ve apikal bölgelere ayrılmıştır. Kalan Ca(OH) 2 miktarı yüzde cinsinden değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde Kruskal Wallis ve Dunn's çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Sonuçlar, anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirilmiştir. Bulgular: Deney gruplarından bağımsız olarak, kalan Ca(OH) 2 miktarı yüzdesi apikalde, kuronal ve orta bölgeye göre istatistiksel olarak anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur (p=0,0001). Apikalde kalan Ca(OH) 2 miktarı yüzdesi açısın-dan gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gö-zlenmiştir (p=0,045). Apikalde manuel grupta kalan Ca(OH) 2 miktarı yüzdesi PUI kullanılan gruba göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Sonuçlar: Yıkama ve aktivasyon tekniklerinin hiçbiri Ca(OH) 2 'i tamamen uzaklaştıramamıştır. Apikal bölgede, EndoVac ve pasif ultrasonik yıkama etkili şekilde Ca(OH) 2 uzaklaştırıl-masını sağlamıştır. Anahtar Kelimeler: EndoVac, pasif ultrasonik yıkama, manuel aktivasyon, Ca(OH) 2 uzaklaştırılması SUMMARY Aim: The aim of this study is to compare the efficacy of EndoVac, ultrasonic and manual agitation techniques on the removal of calcium hydroxide from root canals. Materials and Methods: Fifty five palatal roots of maxillary molars were used. The roots were prepared to size #45 with step-back technique. Then, root canals were filled with a radiopaque Ca (OH) 2 paste by using lentulo spiral. The samples were stored 100% humidity and at 37 o C for 1 week. For the removing of calcium hydroxide from root canals 3 different irrigation techniques were used. In group 1 (n=15) K-files with the same size of master apical file (MAF) was used with ÖZGÜN ARAŞTIRMA