Egzersiz Müdahalelerinin Otizm Spektrum Bozukluğunda Bilişsel Sürece Etkisi İle İlgili Yapılmış Çalışmaların Sistematik Derlemesi

Abstract

Bu derlemenin amacı Otizm Spektrum Bozukluğuna (OSB) sahip çocuklarda egzersizin bilişsel işlevler üzerindeki etkileri ve OSB’li çocuklara uygulanan egzersiz programlarının içerikleri ile ilgili yapılan çalışmaların derlenmesidir. Bu çalışma Moher ve diğerleri (2009) tarafından geliştirilen Prisma Akış Diyagramı temel alınarak düzenlenmiştir. Derlemedeki 13 makaleden elde edilen bulgulara göre makalelerin nicel araştırma yöntemleri kullanılarak, genellikle Çin’de ve 2022 yılında yapıldığı, örneklem grubu olarak en fazla 3-6 yaş grubu ile çalışmaların gerçekleştirildiği ve bu grupta mini basketbol etkinliklerinin olumlu etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte sanal gerçeklik etkinlikleri OSB’li çocuklarda en fazla kullanılan egzersiz müdahalesi olarak tespit edilmiştir. Egzersiz sürelerinin genel olarak 8 ile 12 hafta arasında değiştiği, haftada en az 2 en fazla 3 gün, en az 30 dakika en fazla 60 dakika olduğu görülmüştür. Müdahalelerin etkilerini belirlemek için makalelerde ölçek ve anketlerden yararlanılmış ve görüntüleme gibi doğrudan ölçen ölçüm araçlarını kullanan çalışmaların oldukça sınırlı olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sistematik derleme sonucunda basketbol ve futbol gibi oyun içerikleri koordinatif gelişim sağlayan egzersiz programları ve bu programlar ile birlikte uyarlanan sanal gerçeklik etkinliklerinin OSB’li çocuklarda ve ergenlerde bilişsel gelişimi desteklediği sonucuna ulaşılmıştır.