Elektri̇k Yaniklarinda Mortali̇teyi̇ Etki̇leyen Faktörler

Abstract

Elektrotravmalar vücudun anatomik histolojik yapısını ve biokimyasını etkiler ve çok kompleks reaksiyonları tetikler. Bu çalışmanın amacı üçüncü basamak yanık yoğun bakım ünitesinde izlenen elektrik yanık yaralanmalı hastaların mortalite oranlarını etkileyen faktörleri incelemektir. Yöntem ve Gereçler: Bu çalışmada 115 elektrik yanığı olgusunun verileri hastane veri tabanı ve yanık yoğun bakım ünitesi hasta kayıtlarından retrospektif olarak incelendi. Yaş, cinsiyet, voltaj seviyesi,yanıktan etkilenen vücut yüzey alanı, yandıktan sonra hastaneye varış süresi, ek travma ya da cerrahi girişim varlığı, yanık yoğun bakım ünitesinde kalış süresi, mekanik ventilasyon ve renal replasman tedavisi gereksinimleri kaydedildi. Bulgular: Hastaların çoğunluğu (%95) 15-40 yaş aralığında erkekti. Mortalite hızı yüksek voltaj yaralanmalarında düşük voltaj yaralanmalarından anlamlı olarak yüksekti(%13' e karşı %8). Etkilenen vücut yüzey alanı istatistiksel olarak anlamlı mortalite belirteci idi. Vücut yüzey alanı %50'den fazla etkilenen hastalarda mortalite %54.5'e yükselmişti.En fazla etkilenen vücut bölgesi üst ekstremiteler ikenen yüksek mortalite gövde yanığı olan hastalarda idi.Hastaneye ulaşma süresi 24 saatten uzun olan grupta mortalite hastaneye ulaşma süresi 12-24 saat arası ve 12 saatten kısa olan diğer iki gruba göre daha yüksekti (p>0.05). Mekanik ventilasyon, renal replasman tedavisi alanlarda ve yoğun bakım ünitesinde altı günden daha fazla kalan hastalarda mortalite anlamlı oarak daha yüksekti. Yapılan korelasyon analizine göre mortalite ile; yanık şekli, yanık genişliği, APACHE II skor değeri, fasyatomi uygulanması ve genel vücut travması arasında doğru orantılı, cinsiyet ve GKS değeri ile ters orantılı korelasyon tespit edildi. Sonuç: Elektriksel bir yanıktan kaynaklanan hasarın boyutu, cildin alttaki büyük yaralanmayı gizlemesi nedeniyle olaydan sonra bir kaç gün içinde ortaya çıkabilir (Buzdağı etkisi). Elektrik yanıklarına genel vücut travması ve kafa travması eşlik edebilir. Hastanın komada olması, yanık şekli, yanık genişliği, sepsis gelişmesi en önemli mortalite nedenleridir. Bu hastalar dikkatle değerlendirilmeli, multidisipliner yaklaşımla derhal ve etkili müdahale edilmelidir. Olay anından itibaren yeterli ve devamlı sıvı resüsitasyonu yapılmalı, erken dönemde kompartman sendromunun da tedavi edilebileceği bir merkeze ulaştırılmalıdır. Ölümcül ritm bozuklukları gözden kaçmamalıdır.